Srpski Kralj MILUTIN (1275-1321)
Ko je bio kralj Milutin, veliki zadužbinar koji je podizao crkve i ratnik koji je proširio Srbiju. Mošti mu se nalaze u Sofiji u Bugarskoj
Sveti car Stefan Milutin I, Urošev, Nemanjić VI
Kralj Milutin je proširio granice Srbske države i to, kako je zapisano ..” u okvirima koje je mogao da brani, što nije učinio njegov unuk Stefan Silni.” Po mnogima kralj Milutin je bio, možda, veći vladar od cara Dušana Silnog.
Kralj Milutin kao ktitor – freska Kraljeva crkva manastir Studenica
Proširio je Srbiju na severu do Mačve, držao je Rudnik i Beograd, osvojio Drač, Skoplje… držao Makedoniju do Velesa i Štipa. Na istoku je osvojio Braničevo, a u posedu su mu bili i Debar i dobar deo Albanije. Car, pred kim su drhtali vlastodršci od Rima do Carigrada – dugo je ratovao oko krune protiv starijeg brata Dragutina, oslepeo je sina Stefana Dečanskog, pre cara Dušana donosio Zakone, imao sedam rudnika srebra, u najamničkoj vojsci imao čak i Špance ….
Kralj Milutin je podigao 42 crkve – više crkava nego svi Nemanjići zajedno.
Pomenućemo samo neke crkve i manastire koje je podigao kralj Milutin:
Gračanicu kao remek delo srednjovekovne arhitekture,
Banjsku koju su srušili turci,
Bogorodicu Ljevišku u Prizrenu,
glavnu crkvu u Hilandaru,
crkvu u okviru Studenice,
tri crkve u Solunu,
crkva u Carigradu,
manastir na Sinaju,
manastir u Jerusalimu ….
Njegove svete mošti (bez glave i desne ruke) počivaju u Sofiji i to u Hramu Svetog Kralja – koji nije njegova zadužbina.
Svete mošti kralja Milana u Sofiji
Za kralja Milutina bile su udate srpkinja Jelena, vizantijska princeza Tesalka – koja mu je bila prija i koju je oteo iz manastira, bugarska princeza Ana Terter i vizantijska princeza Simonida (a ima i naznaka da je bio u vezi i sa caricom Irinom Jolantom – Simonidinom majkom). Princeza Ana je imala 12 godina kada su mu je ponudili za ženu, a Simonida je imala 5 (!?) i Kralj ju je uzeo sebi da je odgaja – dok ne dođe u zakonito doba za brak (tada se sa 12 godina smatralo punoletnim) .
Istoričarima je bilo teško utvrditi mnoge detalje u vezi njegovog života, tako da se predpostavlja da je rođen oko 1253 godine. Ne može se sa sigurnošću ni utvrditi broj i dužina Kraljevih brakova i redosled ženidbi, pa čak – i sa kojim suprugama su rađana Milutinova deca. Milutinovi sinovi Stefan i Konstantin, jedno vreme nisu bili priznati od vladara susednih pravoslavnih zemalja ni od strane katoličkog Zapada. Sin mu je car Stefan II Milutinov Dečanski Nemanjić VII, bio je u braku sa Teodorom – ćerkom bugarskog cara Smileca, a ćerka Ana (Neda) udata je za cara Mihaila Šišmana. Sa mađaricom Jelisavetom Kralj je imao kći Zoricu.
Posle smrti kralja Milutina nastao je veliki metež u državi, iako je ta država po mnogima – “… manja od Dušanovog carstva ali je smatrana jačom, zbog bolje unutrašnje organizacije i komplikovanosti teritorija.” Za vlast su se borili Milutinovi sinovi Stefan Dečanski i Konstantin, pa i Dragutinov sin Vladislav. Metež je bio toliki da su čak i sprovod Milutinovog tela iz Nerodimlja u Banjsku, napadali ratnici i pljačkaši.
hadži Milan Arsenović