VELIKI SAVA ŠUMANOVIĆ
U Šidu obeležavanje 120 godina od rođenja Save Šumanovića
Galerija slika „Sava Šumanović” u Šidu, obeležila je 22. januar 2016. prigodnim programom 120 godina od rođenja velikog umetnika.
Pored promovisanja nove stalne postavke u delimično izmenjenom prostoru, planirano je da se ta svečana prilika iskoristi da Galerija zahvali svim prijateljima kuće, institucijama, ustanovama i pojedincima koji su u prethodnom periodu pomogli i podržali njene programe.
Sava Šumanović (1896-1942) jedan je od najznačajnijih slikara 20. veka…
Rođen je u Vinkovcima. Kad je imao četiri godine, preselio se s porodicom u Šid. Gimnaziju je pohađao u Zemunu, a Višu školu za umjetnost i obrt, završio je 1918. u Zagrebu s najboljim ocenama… kad je počeo i javno da izlaže svoja dela.
U svojim ranim delima, Sava Šumanović je insistirao na atmosferi i spretno koristio bojene senke i tanke slojeve boje.
Pored slikarstva, bavio se ilustracijom, grafikom i scenografijom.
Odlazak u Pariz…
Godine 1920, otišao je u Pariz i iznajmio atelje na Monparnasu. Učitelj mu je bio čuven Andre Lot, veoma istaknut likovni pedagog pravca analitičkog kubizma… a družio se i s Rastkom Petrovićem, Modiljanijem i Maksom Žakobom.
Uticaji kubizma su vidljivi u toj, ali i u kasnijim fazama slikarevog rada, pa Šumanovićeva dela ostaju najreprezentativniji primer domaćeg kubističkog slikarstva.
Sava Šumanović je 1927. godine naslikao „Doručak na travi”, koji je naišao na odlične kritike u Francuskoj.
Nešto kasnije je za sedam dana i noći naslikao delo „Pijana lađa”, a reakcije kritičara su bile podeljene; Šumanović je, iscrpen radom, teško podneo one negativne.
Vratio se u Šid 1928, umoran od teških uslova života, rada i loših kritika i tamo je slikao sremske pejzaže.
Njegovu samostalnu izložbu u Beogradu, kritičari su pozitivno ocenili, a novac od prodaje slika, omogućio mu je da ponovo ode u Pariz.
Tamo je uradio značajne slike: „Luksemburški park”, „Crveni ćilim”, „Most na Seni”.
Šumanovićeva dela iz poznijeg perioda se odlikuju svetlim bojama i lirskom atmosferom.
Po povratku u Šid, 1930, slika lokalne pejzaže i aktove. Tri godine je radio na ciklusu „Šiđanke”, a kasnije i na ciklusu „Beračice”.
Bez potpisa, samo godina …
Za vreme Drugog svetskog rata, Šid je ušao u sastav Nezavisne Države Hrvatske, ćirilica je bila zabranjeno pismo, pa se Šumanović iz protesta nije potpisivao već samo označavao godinu nastanka slike.
Na Veliku Gospojinu, 28. avgusta 1942, Savu Šumanovića su, zajedno s još 150 Srba iz Šida, oko šest sati ujutru, uhapsile ustaše i odvele u Sremsku Mitrovicu gde su posle mučenja streljani…
Najveći broj njegovih dela se čuva u Galeriji slika „Sava Šumanović” u Šidu – više od 400 dela, od kojih je 350 ulja na platnu.
Priredio: pf Velibor Mihić, ur.
oOOo