Lečenje anksioznosti lekovima – kako se leči anksioznost

Šta je Anksioznost

Anksioznost je sastavni deo života i u njemu ima adaptivnu funkciju, no ona postaje poremećaj onda kada je neprestano prisutna u životu pojedinca te kada se javlja u neuobičajenim situacijama (npr. u sredstvima javnog prevoza ili u liftu te u društvenim interakcijama). Anksioznost tada značajno ograničava osobu u svakodnevnom funkcionisanju i profesionalnom ostvarenju, čime umanjuje kvalitet života.

Smatra se da i do 10% opšte populacije pati od nekog oblika anksioznog poremećaja. Često dolazi u kombinaciji s drugim poremećajima, posebno depresijom, a prikazuje se u obliku različitih telesnih simptoma.

Lečenje anksioznog poremećaja uključuje lekove (medikamentozno lečenje), psihoterapijsko lečenje i druge nemedikamentozne postupke. Najčešće se radi o kombinovanom lečenju, a odabir terapije za svaku je osobu individualan.

Lečenje anksioznosti lekovima (medikamentozno lečenje)

Anksioznost možemo lečiti anksioliticima, u koje pripadaju benzodiazepini (diazepam, oksazepam, bromazepam, alprazolam, lorazepam) i buspiron.

Benzodiazepini deluju anksiolitički, antikonvulzivno, miorelaksirajuće i sedativno. Oni se u pravilu dobro podnose, sigurni su i netoksični lekovi, zbog čega imaju šire indikacijsko područje. Glavna im je prednost brzi početak delovanja, koje se uočava već nakon prvog uzimanja leka.

Nedostatci su lečenja anksioznosti ovim skupom lekova je razvoj tolerancije, što znači da je tokom njihove upotrebe potrebna sve veća doza da bi se održao isti učinak. Ako se benzodiazepini koriste duže od 4-6 nedelja, do 40% pacijenata razviće ovisnost o njima.

Primena benzodiazepina u lečenju anksioznih poremećaja treba biti racionalna, u što manjoj dozi i u što kraćem vremenu – u tretmanu akutnog pogoršanja simptoma anksioznosti. Buspiron se koristi kao blagi anksiolitik za blaže oblike neuroza.

Antidepresivi za anksioznost

Sledeća skupina lekova koju upotrebljavamo su antidepresivi, koje delimo u nekoliko podskupina.

SIPPS-i (selektivni inhibitori ponovne pohrane serotonina) danas predstavljaju temeljnu terapiju u dugotrajnom lečenju anksioznih poremećaja.

Skupini SIPPS-a pripadaju: fluvoksamin, fluoksetin, sertralin, paroksetin, citalopram i escitalopram. Sigurni su lekovi, visoko su delotvorni, dobro se podnose, ne izazivaju ovisnost, nemaju značajniji uticaj na druge organske ssisteme te predstavljaju terapiju prvog izbora kod većine anksioznih poremećaja. Ova skupina lekova previđena je za dugotrajnije lečenje, a prema istraživanjima 72% pacijenata postiže remisiju nakon 8 nedelja.

Od drugih antidepresiva u lečenju anksioznih poremećaja koriste se mirtazapin i venlafaksin. Treba imati na umu da ovi lekovi mogu u početku lečenja izazvati prolazno pogoršanje anksioznih simptoma.

Triciklički antidepresivi u lečenju anksioznih poremećaja danas su manje prisutni.

Prirodne biljne Biomind plus kapi za depresiju i anaksioznost – klikni na sliku i naruči

BioRelax kapi su prirodni biljni antidepresiv napravljen od lekovitog bilja. Kapi se koriste za blaže oblike anksioznosti i depresije, kao pomoćno sredstvo kod težih oblika anksioznosti i kao pomoć pri odvikavanju od antideresiva.

Drugi lekovi koji se koriste u lečenju anksioznih poremećaja:

Beta-blokatori (posebno propranolol) mogu biti delotvorni u smanjenju simptoma koji nastaju kao posledica aktivacije autonomnog živčanog sistema, posebno kardiovaskularnih manifestacija anksioznosti. Ova skupina lekova može biti delotvorna i kod simptoma ustezanja koji se mogu javiti nakon duže upotrebe anksiolitika.

Antipsihotici, iako nemaju indikacijsko područje u tretmanu anksioznih poremećaja, pokazali su delotvornost kod težih i dugotrajnih anksioznih poremećaja, posebno kada je anksioznost udružena s drugim psihičkim poremećajima

Psihoterapijsko lečenje anksioznosti

U lečenju anksioznih poremećaja primenjuje se kognitivno-bihevioralna terapija. Generalno se postavljaju osnovni ciljevi terapije, kao što je delovanje na psihičke i psihosomatske simptome anksioznosti, kontrola emocionalno-vegetativnih, kognitivnih i bihevioralnih simptoma, pri čemu se primenjuju tehnike relaksacije, tehnike disanja, sistematska desenzitizacija, preplavljujuće tehnike, pozitivno mišljenje, kognitivno restrukturiranje te trening socijalnih veština. Kao cilj za lečenje anksioznosti se postavlja razvoj sposobnosti podnošenja stresnih životnih situacija kroz tehnike suočavanja sa stresom i modifikacijama sistema nagrađivanja.

U lečenju anksioznosti se koristi i individualna psihoterapija. Cilj je jačanjem ega postići promenu ponašanja prema situaciji u realitetu. U kratkoj dinamičkoj psihoterapiji anksioznih bolesnika odredimo jedan problem kojim ćemo se baviti. Terapeut nastoji pacijentu pokazati stalni interes i brigu za njega što ima emocionalno značenje koje treba pacijenta zaštititi od straha, pospešiti proces individualizacije i u krajnjoj liniji pospešiti proces socijalizacije.

Suportivna psihoterapija koristi se kod blagih anksioznih poremećaja, u akutnim emocionalnim krizama, ali i kod hroničnih anksioznih stanja kada drugim oblicima lečenja nismo postigli značajnije rezultate.

Grupna psihoterapija zauzima važno mesto u tretmanu anksioznih poremećaja, a namenjena je osobama s niskim samopoštovanjem, komunikacijskim problemima, poteškoćama u kontroli emocionalnih reakcija, poteškoćama u socijalnim odnosima i sl.

Autogeni trening predstavlja sistem vežbi koje se sprovode u svrhu telesne i psihičke relaksacije. Telesnim vežbama postiže se kontrola autonomnog živčanog sistema, koji je naglašeno aktivan kod anksioznih osoba. Tehnika vizualizacije prijatne situacije takođe se primenjuje u tretmanu anksioznih poremećaja.

U lečenju anksioznosti najefikasniji se pokazao kombinovani farmakoterapijski i psihoterapijski pristup, kao i druge nemedikamentozne metode liječenja. Lečenje treba biti individualno prilagođeno pacijentu. Potrebno je dobro informisati osobu o čemu se radi, pomoći joj da razume svoje simptome te je podsticati da aktivno sudeluje u svome lečenju. Današnje mogućnosti lečenja anksioznosti su široke, značajno smanjuju subjektivnu patnju, a osoba može imati kvalitetniji i srećniji život.