O CRKVENOM ŽIVOTU
Život u Crkvi nikada ne može presahnuti, jer do kraja veka u njoj prebiva Duh Sveti. Diviš se i blagodariš Bogu, kada vidiš da crkveni život istinski preporađa čoveka. Naša nesreća je u tome što mi sami malo cenimo Crkvu i veliko blago crkvenog života.
U Crkvi živi Duh Božiji. To nije suva i prazna dogmatska pretpostavka, sačuvana samo zbog uvaženja prema prošlosti. Ne, to je zaista istina, opitno doživljena od strane svakog ko se prožeo crkvenom svešću i crkvenim životom. Blagodatni život Crkve čak i ne može biti predmet suvog naučnog izučavanja. On je dostupan samo opitnom izučavanju.
O životu blagodati, koji se jasno oseća, ljudski jezik uvek može da se izražava maglovito i nejasno. Crkveni život poznaje samo onaj, ko ga poseduje. Njemu nisu potrebni dokazi tog života, dok je čoveku koji ga ne poseduje, on skoro nedokaziv. Zato za člana Crkve zadatak celokupnog njegovog života mora da bude – postojano se sve više i više sjedinjavati sa životom Crkve a u to isto vreme i za druge propovedati upravo o Crkvi, ne zamenjujući je hrišćanstvom, ne zamenjujući je suvim i apstraktnim učenjem. Ovde ne treba činiti nikakve ustupke. Nema hrišćanstva, nema Hrista, nema blagodati, nema istine, nema života, nema spasenja – ničega nema bez Crkve i sve to je samo u jedinoj Crkvi!
Isuviše često govore o nedostatku života u Crkvi, o “oživljenju” Crkve. Sve te reči nam je teško da shvatimo i veoma smo skloni da ih priznamo potpuno besmislenim. Život u Crkvi nikada ne može presahnuti, jer do kraja veka u njoj prebiva Duh Sveti (Jn. 14:16). I život postoji u Crkvi. Samo necrkveni ljudi ne primećuju taj život. Život Duha Božijeg neshvatljiv je duševnom čoveku, taj život mu se čak čini jurodstvom, jer je dostupan samo duhovnom čoveku. Nama, ljudima duševnog načina mišljenja retko se daje osećanje crkvenog života. Međutim, i sada ljudi, prostog srca i pobožnog života, postojano žive tim osećanjem blagodatnog crkvenog života. Tu crkvenu atmosferu, to crkveno disanje posebno osećaš u manastirima. Eto gde se ubeđuješ u silu i stvarnost blagodati Božije, koja živi u Crkvi! Diviš se i blagodariš Bogu, kada vidiš da crkveni život istinski preporađa čoveka, čini ga “novom tvari”. Tu se posvećuje um, stvaraju se visoki, čisti pogledi, srce se umekšava ljubavlju i radost silazi na dušu. Oni koji su odstupili od Crkve, koji se gorde svojom prosvećenošću, u stvarnosti su neuporedivo niži i grublji od nepismenog monaha koji živi crkvenim životom.
Ne, po našem mišljenju ne treba govoriti o nedostatku života u Crkvi, već samo o nedostatku crkvene svesti kod nas. Mnogi žive crkvenim životom, čak i sasvim jasno ne shvatajući to. A ako čak i živimo svesno crkvenim životom, mi malo propovedamo o blagu takvog života. Sa onima koji su vani, obično se sporimo o hrišćanskim istinama, zaboravljajući crkveni život. Učenje, teorija, dogmat u našim očima kao da stoji izvan crkvenog života. Mi smo takođe ponekad u stanju da Crkvu zamenimo hrišćanstvom, život – apstraktnim učenjem.
Naša nesreća je u tome što mi sami malo cenimo Crkvu i veliko blago crkvenog života. Ne ispovedamo svoju veru u Crkvu smelo, jasno i nedvosmisleno. Verujući u Crkvu, mi kao da se stalno izvinjavamo zbog toga što još uvek verujemo u nju. Čitamo 9. član Simvola vere bez posebne radosti, pa čak i sa izgledom krivca. Crkvenog čoveka sada često susreću sa usklikom turgenjevskog tihotvorstva u prozi: “Vi još verujete? Vi ste potpuno zaostali čovek!” I da li mnogi imaju toliko hrabrosti da smelo ispovede: “Da, verujem u jednu, svetu, sabornu i apostolsku Crkvu, pripadam svetoj pravoslavnoj Crkvi i zato sam – najprogresivinji čovek, jer je samo u Crkvi moguć taj novi život, radi koga je Sin Božiji došao na grešnu zemlju. Samo u Crkvi je moguće doći u punu meru rasta Hristovog, pa sledi da je samo u Crkvi moguć istinski progres, istinsko spasenje!”
Zar nismo češće na pitanje: da nisi i ti iz učenika Hristovih? – mi spremni da se kunemo i zaklinjemo: “Ne znam čoveka”?
Iz knjige “Hrišćanstva nema bez Crkve”, sveštenomučenika Ilariona Trojickog