DRVENE AMAJLIJE
Kokeši lutke predstavljaju izraz japanske narodne umetnosti i najrazličitije vrste ovih simpatičnih lutkica danas se mogu naći širom sveta. Veruje se da štite decu, čuvaju dom od požara i teraju zlo.
Kokeši su japanske lutke poreklom iz regije Tohoku, koja se nalazi u severnom Japanu. Ove ručno izrađene drvene lutke imaju živopisnu istoriju, ali i verovanje da poseduju izvesne magijske i zaštitničke moći.
Izgled japanske porodice kroz kreativni (moderni) kokeši
Tradicionalno se prave kao “čuvari dece”, ali su danas izuzetno popularne među japanofilima i kolekcionarima. One su prvobitno imale duhovni značaj za Japance, jer su, prema verovanju, najčešće poklanjane mladim parovima kao izraz želje da dobiju zdravo dete. Osim toga što služi kao ukras, za kokeši se veruje i da imaju moć da spreče požar ili oteraju zlo.
Smatra se da kokeši lutke potiču iz ranog 19. veka, a njih su proizvodili “kijiši”, drvodelje specijalizovane za izradu drvenih posuda. Prema drugim izvorima, prve ovakve lutkice pojavile su se u Edo periodu (1600-1868)
Poreklo imena “kokeši” nije baš jasno. Neki istoričari ukazuju na to da je njihovo ime zapravo kombinacija naziva lutaka različitih proizvođača. Osnovna podela kokeši lutaka je na tradicionalne i kreativne.
Postoji 11 vrsta tradicionalnih kokeši lutaka, a od svih njih najčešće izrađivana je Narugo lutka koja se proizvodi u prefekturi Mijagi.
Izgled i nazivi svih jedanaest vrsta tradicionalnih kokeši lutaka
Tradicionalni kokeši su obojeni u crno, crveno ili žuto i prekriveni su voskom. Ove drvene lutke su jednostavnog cilindričnog oblika sa okruglim glavama i bez ruku i nogu.
Danas, postoje različita dizajnerska rešenja kokeši lutaka zaobljenijeg oblika nego što su bile ove tradicionalne, sa različitim izrazima lica i živahnijim bojama. Rezultat ovih inovativnih tehnika bila je veća atraktivnost i lepota samih lutaka.
Moderne verzije lutkica zovu se kreativni kokeši i nastale su kao prava umetnička forma posle Drugog svetskog rata. Kreativne kokeši lutke nisu naročito osobene za neki konkretni region Japana, ali za razliku od tradicionalnih, ove modernije verzije su slobodnije u ukrašavanju kimona i tela im nisu samo cilindrična. Kreativne kokeši lutke ukrašavaju pravi umetnici, dok one tradicionalne izrađuju drvodelje, koje obično žive u ruralnim područjima.
Kokeši lutke se prave od trešnjinog drveta ili od drveta mizuki, koje se sa japanskog jezika bukvalno prevodi kao “drvo vode”. Vlažno mizuki drvo se namenski ostavi od jedne do pet godina pre nego što može da se koristi, a onda se iseče na male komade u veličini kokeši lutaka, ugrubo se izdelje i zaobli. Svaki komad drveta se onda obradi na grnčarskom točku i dodatno na strugu izglača i ispolira do finalnog oblika. Isti majstor oboji lice lutke, a onda i tradicionalni kimono.
Uprkos vremenu, u Japanu se za kokeši i dalje veruje da je amajlija, tako da ih Japanci drže u svojim domovima kao pravog zaštitnika.