RAZGOVOR S RUKOVODIOCEM ODELJENJA ZA URBANIZAM
Izdvajanjem iz opštine Kosovska Mitrovica pre 27 godina, opština Zvečan ostvarila je napredak u svakom smislu reči. Za lepši i zdraviji život, potrebni su savremeni sistemi za vodosnabdevanje i za upravljanja otpadom, na čemu se radi uz podršku Vlade RS.
Zvečan i sedište istoimene opštine koja se nalazi na severu Kosova i Metohije i pripada Kosovskomitrovačkom okrugu bio je srednjevekovni grad. Istorijska dešavanja mu nisu bila naklonjena, ali sudbina opstanka i trajanja jeste.
Zvečan je 12. jula svečanom sednicom i prigodnim programom proslavio 27 godina od osnivanja i samostalnog funkcionisanja. Zvečan, prema procenama, ima oko 16.500 stanovnika. O prerspektivama ovog malog znamenitog grada razgovarali smo sa rukovodiocem Odeljenja za urbanizam, Nadicom Hristov.
Kakva je infrastruktura u Zvečanu, vodovodna i kanalizaciona mreža, putevi, napajanje strujom…?
– Jednom rečju, infrastrukturni uslovi na teritoriji opštine su zadovoljavajući. Ali, ako uzmemo u obzir period od formiranja opštine do danas akcenat je bio na infrastrukturnom razvoju.Velikim delom vodovodna i kanalizaciona mreža su rekonstruisane, posebno u samom Zvečanu. U toku je priprema projektne dokumentacije za rekonstrukciju druge faze kanalizacione mreže koja će obuhvatiti i jedno od kritičnih područja, kada je odvođenje otpadnih voda u pitanju, a to je naselje Mali Zvečan. Ovim projektom će se rešiti postojeći problemi meštana ovog naselja. Zvečan ima razuđenu putnu mrežu. Sticajem okolnosti, nastalih posle događaja iz 1999. godine, dobili smo i putni pravac koji ima regionalni karakter i povezuje Zvečan sa opštinom Zubin Potok, ali i putni pravac Zvečan – Šaren Kamen – Rudine – Izvori, koji povezuje Zvečan sa opštinom Novi Pazar. Nadamo se da će JP “Putevi Srbije“ imati razumevanja i obezbediti uslove za završetak ovog puta, neasfaltiranu deonicu u dužini od oko 2 kilometra, od ukupne dužine ovog delom rekonstruisanog, a delom novoizgrađenog pravca od 24 kilometra dužine. Sva veća seoska naselja imaju rekonstruisane i asfaltirane puteve. Jedan od osnovnih kriterijuma pri određivanju prioriteta je uvek predstavljala gustina naseljenosti. U širem smislu posmatrano, zbog ekonomskog razvoja nekada je neophodno i urediti putne pravce prema sredinama sa manjom gustinom naseljenosti kako bi se obezbedili uslovi za boravak ili povratak stanovništva, bavljenje poljoprivredom ili stočarstvom. Mreža lokalnih puteva je u velikoj meri asfaltirana, ali postoje i zadaci za naredni period što se tiče rada na poboljšanju kvaliteta putne mreže. Snabdevanje električnom energijom se vrši od strane dva operatera, Energetike, kao resorne službe RMHK „Trepča“ za naselje Zvečan i Elektrodistribucije Kosovska Mitrovica za seoska naselja. Nakon brojnih rekonstrukcija unutar sistema, sprovedenih u okviru redovnih aktivnosti Elektrodistribucije i određenih ulaganja od strane opštine Zvečan, elektrosnabdevanje je bolje u poslednjih nekoliko godina. Povremeno ima određenih opterećenja mreže, ali to je uobičajena pojava u zimskom periodu usled pojačane potrošnje ili dolazi do kvarova usled dejstva određene vremenske neprilike.
Da li je Zvečan ekonomski napredovao posle izdvajanja iz opštine Kosovska Mitrovica 1991. godine. Kako se danas živi u ovom malom, istorijski poznatom i znamenitom gradiću…?
– Opština Zvečan je formirana 1991. godine. Napredak, u svakom smislu reči, je očigledan. U osnovi, opština Zvečan je vezana za industriju, odnosno RMHK „Trepča“. Veliki deo radno sposobnog stanovništva radi i doprinosi u „Trepči“. Dešavanja tokom 1999. godine su vidno negativno uticala na opšte uslove za život građana. Dovela su do nebezbednosti, nemogućnosti za normalnim življenjem, nezaposlenosti. Ono što je očigledno je da je od osnivanja opštine Zvečan ulagano u infrastrukturu, posebno u povezivanje seoskih naselja sa centrom opštine, u rekonstrukciju i asfaltiranje lokalnih puteva. Ulagano je takođe u izgradnju kanalizacionih sistema za veća seoska naselja, u izgradnju alternativnih izvora vodosnabdevanja, sisteme grejanja za javne objekte, izgradnju objekta predškolske ustanove „Lane“, izgradnju crkve Svetog Đorđa. Rađene su i rekonstrukcije osnovnih i srednje škole, njihovo opremanje, podizanje stepena energetske efikasnosti izradom termoizolacionih fasada i zamenom stolarije na školskim objektima i ono što smatramo veoma značajnim – ulaganje u sportsku infratsrukturu (izgradnju sportsko-rekreativnih kopleksa „Tenis“ i kompleksa u Žitkovcu. U toku je projekat izgradnje sportske hale, takođe u okviru kompleksa u Žitkovcu čije će funkcionisanje značajno doprineti klubovima u okviru Sportskog Saveza Zvečan. Projekat izgradnje sportske hale finansiran je od strane Evropske Unije. U skladu sa strateškim planiranjem na lokalnom nivou, radilo se na pripremi brojnih strateških dokumenta uz pomoć kojih je usmeravan opšti razvoj naselja, kao i ekonomski razvoj, bez koga nema napretka. Očekuju nas brojne aktivnosti vezane za razvoj naselja kao turističkog centra na prostoru severa Kosova i Metohije, u koji su dobrodošli svi gosti iz ostalih krajeva Republike Srbije i šire, koji se mogu upoznati sa našim kulturno – istorijskim nasleđem – srednjevekovne manastire Sokolica i Banjska, manastir Devine vode novijeg datuma, tvrđavu Zvečan. Vlada Republike Srbije i Kancelarija za KiM su prepoznali značaj korišćenja prirodnih resursa, posebno termomineralnih voda na prostoru Banjske i finansijskim ulaganjima podržali izgradnju Rajske banje, koja će predstavljati osnov razvoja zdravstvenog i Spa&Wellness turizma. Život u Zvečanu teče uobičajenim tokom uz svakodnevne obaveze i aktivnosti, uz puno ljubavi prema rodnom mestu od strane starosedelaca i uz osećaj prihvaćenosti od strane doseljenih stanovnika i uz svakodnevne komunalne i ostale probleme…
Šta nam možete reći o privatnoj inicijativi u opštini Zvečan, čime se preduzetnici pretežno bave?
– Privatna inicijativa je u razvoju, predstavlja proces, postaje deo angažovanja mladih ljudi i često je i jedini izvor prihoda brojnim porodicama na našem prostoru. Najčešće se preduzetnici bave pružanjem usluga: trgovinskim, ugostiteljskim, zanatskim, ali imamo i određen broj građevinskih preduzeća. Sve više stanovnika naše opštine , uz prepoznavanje značaja korišćenja prirodnih potencijala, počinje da se bavi ili radi na unapređenju već postojećih gazdinstava u oblastima poljoprivrede, stočarstva, pčelarstva i ostalih grana. Manastir Banjska u svom posedu ima i pivaru , što takođe predstavlja dobar primer inicijative u proizvodnji.
Šta je potrebno Zvečanu da bi postao uređenije i zdravije mesto za život?
– Zvečanu su potrebni savremeni sistemi za vodosnabdevanje i za upravljanja otpadom, mada to prevazilazi mogućnosti naše samouprave. Na našu sreću, nazire se i rešavanje ova dva osnovna problema, ali ujedno i preduslova za, kako Vi kažete, uređenije i zdravije mesto za život. Višegodišnji problem redovnog vodosnabdevanja naših građana, koji nas je koštao mnogo strpljenja, finansijskih sredstava svih domaćinstava zbog ulaganja u sopstvene cisterne ili iznalaženje alternativnih rešenja, rešiće se okončanjem projekta izgradnje regionalnog vodovoda za tri opštine na severu KiM. Za realizaciju ovog projekta značajno je napomenuti svesrdnu podršku Vlade RS, kao i razumevanje meštana zbog prolaska linije regionalnog vodovoda kroz njihova imanja. Odlaganje otpada rešiće se okončanjem projekta izgradnje regionalne deponije na našoj teritoriji. Projekat je finansiran od strane Evropske Unije, ali je opština Zvečan radi infrastrukturnog obezbeđenja uložila značajna finansijska sredstva. Važno je istaći da moramo svi raditi na podizanju svesti o čuvanju i zaštiti našeg okruženja i prirodnih resursa.
Kakvi su planovi za razvoj Zvečana ako se ima u vidu da su u njemu koncentrisani neki objekti od značaja za kulturni život severnih opština na Kosovu i Metohiji?
– Ako mislite konkretno na objekte u kojima se odvija kulturni život, primarno je napomenuti objekat Doma kulture u Zvečanu, odnosno Radnički dom, koji je u vlasništvu „Trepče“ i koji pruža usluge organizovanja brojnih muzičkih i scenskih kulturnih događaja. Opština Zvečan ima ostvarenu saradnju sa Domom kulture koji omogućava i korišćenje prostora za aktivnosti KUD-a „Zvečan“. Kada je u pitanju materijalno kulturno-istorijsko nasleđe (manastiri Sokolica, Banjska, Devine vode i nekoliko arheoloških lokaliteta, tvrđava Zvečan) onda se slažem da postoji podloga da Zvečan postane centar kulturnog života na severu Kosova i Metohije kroz razvoj verskog turizma, razvoj banjskog turizma, uz održavanje značajnih kulturnih manifestacija. Centralna pozicija opštine Zvečan u geografskom smislu je samo još jedan od pozitivnih faktora u nizu, pored brojnih prirodnih i kulturnih resursa.
Izvor: Jedinstvo
Autor: Slavica Đukić