NEZABORAVNE LIČNOSTI PRESTONICE

Svet je poznat po brojnim legendama koje se prenose sa kolena na koleno, od kojih je svakako najpoznatija legenda o nastanku sveta. Priče koje imaju ulogu urbane legende često poprimaju neki novi oblik držeći se suštine.

 

Naime, i Beograd, glavni grad Srbije, krije urbanu prestoničku mitologiju. Svi su bar nekada čuli za beogradskog Fantoma, Mileta Rizika, Čoveka od čelika, Ostoje koji prevozi klavire, a oni su samo neki od likova koji su ušli u legendu koja će se zauvek prepričavati, te su na taj način kreirali urbani identitet grada.

Pojedini krajevi Beograda su urbaniji, pa ne čudi što su oni karakterističniji i što predstavljaju stecište legendi koje se ne zaboravljaju. Vračar je posebno poznat deo grada u kojem se uvek nešto dešava i u kojem se nalaze mnoge beogradske kafane poznate po velikom broju legendi, koje se i dan danas rado prepričavaju. Duga istorija dobrog druženja i priča koje očaravaju, a ponekad i lede krv u žilama, neretko se kriju upravo u beogradskim kafanama.

U daljem tekstu ćete imati prilike da pročitate o pojedinim urbanim legendima Beograda koje će se zauvek pamtiti i prepričavati.

Čovek od čelika – i akrobata i režiser

Prva i opštepoznata legenda Beograda svakako je takozvani čovek od čelika koji je na ulicama Beograda izvodio akrobatske predstave. Reč je o Dragoljubu Aleksiću, umetniku koji se između dva svetska rata proslavio nastupajući sa svojom akrobatskom trupom po Evropi i tadašnjoj Jugoslaviji.

Ulice Beograda su bile pozorišna scena na kojoj je glavnu ulogu imao akrobata koji je zubima uspevao da savije metalne šipke ili da visi zubima zakačen za konopac povezan sa avionom koji obleće oko Kalemegdana, te je tako i dobio nadimak po kojem se i danas pamti. Sve njegove akrobatske veštine su bile očaravajuće i potpuno besplatne, te je svako ko se nađe na ulici u trenutku spektakla mogao da uživa u performansu čoveka od čelika kako su ga tada zvali.

Pored toga što je bio akrobata čiji su nastupi bili zadivljujući, Dragoljub Aleksić je poznat i kao režiser prvog zvučnog srpskog filma “Nevinost bez zaštite” koji je snimljen 1941. godine. Ono što se desilo posle rata mnogima je zasmetalo. Naime, posleratna policija je umesto zahvalnosti čoveku od čelika, iskazala veliko nepoverenje prema ovom umetniku. Dragoljuba Aleksića su optužili za kolaboraciju i pozajmljivanje opreme od okupatora za potrebe snimanja filma. Legenda Beograda, čovek od čelika, umro je zaboravljen u staračkom domu.

Beogradski fantom – deo beogradskih ulica i danas

Fantom iz Beograda dostigao je svoju slavu kada je 2009. godine snimljen film o čoveku iz Beograda po imenu Vladimir Vasiljević. Naime, beogradski Fantome se proslavio 1979. godine krajem avgusta, kada je noću u pozajmljenom automobilu, belom poršeu, pravio vratolomije po ulicama Beograda. Policija nije mogla da ga savlada, a Beograđani su bili kako očarani, tako i uplašeni vožnjom ovog mitoskog bića kako su ga tada još nazivali.

Unapred najavljen performans se mogao čuti na radiju, te su građani znali kada i gde da gledaju predstavu u kojoj je glavnu ulogu imao takozvani beogradski Fantom. Zadavao je glavobolje tadašnjoj policiji koja mu nije mogla ništa, sve do trenutka kada su uspeli da ga savladaju zasedom uz pomoć autobusa javnog prevoza.

Vlada Vasiljević, javnosti poznatiji kao beogradski Fantom, bio je uhapšen, te je dve godine proveo u zatvoru. Priča se da je tokom boravka u zatvoru bio uzoran zatvorenik, ali da je jednom prilikom uspeo da pobegne, kako bi se kako je naveo provozao još jednom po gradu, da policija ne bi mislila da je pobedila beogradskog Fantoma. Vratio se u zatvor i sačekao da mu istekne kazna. Nedugo nakon izlaska iz zatvora, Vasiljević je nastradao u saobraćajnoj nesreći čije okolnosti nikada nisu utvrđene.

Beogradski nastupi gracioznog saobraćajca

Sredinom dvadesetog veka na beogradskim ulicama se svakodnevno mogao pratiti performans policajca koji je zavodio red u saobraćaju. Naime, Jovan Bulj je stekao slavu kao graciozni saobraćajac koji je svoj posao uspostavljanja reda u saobraćaju vršio uz baletske pokrete. Gracionzni saobraćajac je ušao u beogradske legende kao čovek koji je uz piruete regulisao saobraćaj na raskrsnicama. Njegove predstave su mamile prolaznike i vozače da stanu i odgledaju spektakl koji se svakodnevno odigravao na ulicama Beograda.

Bilo je nesumnjivo da ovaj saobraćajac ima i talenta i iskustva u izvođenju koreografija koje su oduzimale dah. Jovan Bulj, poznata legenda beogradskih ulica i saobraćaja, pre svog posla saobraćajca je bio glumac amaterskog pozorišta, a svetsku slavu je stekao kada je dobio treće mesto na svetskom prvenstvu u gracioznom regulisanju saobraćaja. Nakon penzionisanja se povukao, a 2010. godine je preminuo u 72-oj godini života.

Urbane legende su svakako ostavile veliki trag u istoriji i kulturi Beograda. Jedni im se dive, drugih ih se plaše, a treći ih kritikuju. Njihovi životi se i dan danas pretaču u knjige, pesme, filmove, te je nesumnjivo da su i tada predstavljali, ali da i danas čine umetnost Beograda.