Voždovac – mesto koje krije priče

VOŽDOVAC, GOTOVO GRAD ZA SEBE

Sećamo se one pomalo dirljive scene kada Braca iz filma „Kad porastem biću kengur“ kaže glumici Mariji Karan kako će da joj pokaže znamenitosti Voždovca.

Na momente ispresecano golim humorom, ovo deluje poprilično neskladno. Spoj manekenke i lokalnog frajera, svakako privlači pažnju, ali se malo ko nakon tog filma zapravo zapitao koje su prave znamenitosti Voždovca.

Iznajmiti apartman na Voždovcu, gde god u toj šarenolikoj opštini, može vam dati ideju da opštinu i obiđete i o njoj naučite više nego što zapravo znate.

Danas je opština Voždovac gotovo grad za sebe jer ima preko 150.000 stanovnika, a prostire se na preko 14.000 hektara. Ova opština obiluje mesnim zajednicama, ali se kao naselje Voždovac percipira mnogo uže nego što su zapravo granice opštine.

Sa tog mesta, Karađorđe je 1806. poveo ustanike u oslobađanje Beograda, pa se zbog toga mesto nazivalo Voždovo predgrađe, a potom i Voždovac.

U dubokoj istoriji

Veoma se često, ma o kom mestu da govorimo, zapitamo šta je tu bilo u godinama koje su prethodile nama, ali i u godinama koje su se ređale kada su na te prostore stizali naši askurđeli. Čitav je Beograd, zapravo, bio grad u kome je život ljudi postojao i u dalekoj prošlosti.

Arheolozi potvrđuju da je više od sedam hiljada godina prošlo, od onog trenutka kada dokazi opisuju Beograd kao stecište ljudi. Naime, tragovi vinčanske kulture, pokazuju da je život ljudi bio i te kako prisutan na mestima širom današnje opštine Voždovac – u Ripnju, Kumodražu ili na Avali.

Prilikom izgradnje petlji i saobraćajnica, na Autokomandi, u Jajincima, u Rakovici, nalaženi su bitni dokazi da je čovek ove prostore naseljavao i pre nekoliko milenijuma.

Voždovačko nasleđe

Iako su devedesete godine doprinele da se Voždovac kotira kao kriminalna sredina i kao leglo opakih momaka, ne može se zanemariti sveukupno bogato nasleđe koje ova opština baštini. Naime, u opštini Voždovac krije se pregršt zanimljivosti, a o njima ćemo prozboriti po koju.

Ikonostas crkve Jovana Krstitelja na Centralnom groblju stavljen je pod zaštitu UNESCO-a. Ikonostas odražava stanje porobljenog srpskog naroda, a rađen je kao duborez od čeličnih otpadaka, potkovica i železničkih pragova. Ovaj ikonostas napravili su srpksi zarobljenici tokom Drugog svetskog rata, glavni projektant bio je profesor Grigorije Samojlov.

Veoma važna figura srpske vojske vojvoda Stepa Stepanović rodio se u Kumodražu koji je formalno u opštini Voždovac. Rodna kuća ovog vojskovođe nalazi se i dalje tamo, a rekonstruisana je u julu 2014.

Avala – voždovačka planina

Iako je Avala nekako već uspela da se formira kao posebna celina, mnogi je povezuju sa Voždovcem, makar kad su u pitanju administrativne granice. Planina na koju Beograđani veoma često vole da odu da se odmore i opuste, izdiže se ukoliko Beogradu prilazite sa južne strane. Na ovoj planini nalazi se poznati mauzolej koji je izradio Ivan Meštrovć, a koji je posvećen neznanom junaku. Tu je nekada bio i srednjevekovni grad Žrnov, a danas je Avala prepoznatljiva i po tornju.

Hotel “Avala” se nalazi ispod vrha planine, a sagrađen je tridesetih godina 20. veka. Viktor Lukomski bio je arhitekta, dok je ruski vajar Vladimir Zagorodnjuk izradio kamenu ogradu na terasi. Spoj modernizma i tradiocionalnih motiva iz srpskog nasleđa čine da ovaj hotel i danas izgleda impozantno.

Voždovac je opština sa koje su ponikle mnoge značajne ličnosti

Jedno mesto ne čine samo goli beton i ulice. O njemu treba da svedoče i ljudi koji su se namerno ili ne, na tom mestu našli. Istorijske ličnosti nisu bogom dane za istoriju već su se svojim delima pokazali kao bitni.

Neki od takvih hrabrih Voždovčana u istoriju su ušli kao hrabri ratnici. Osim pomenutog Stepe Stepanovića, treba napomenuti da je i heroina Milunka Savić poreklom iz ove opštine. Tu su još Vasa Čarapić i Milan Đ. Milićević koji je poznat po svojoj knjizi “Kneževina Srbija” čija je istorijska vrednost neupitna.