SREDIŠTA PRAVOSLAVNE VERE
Glavni duhovni centri, bar kad je u pitanju pravoslavna veroispovest, prelili su se iz egipatskih pustinja pa preko Sinaja došli i do Bliskog istoka i Male Azije.
Kolevka monaštva bio je Egipat, odnosno poznate egipatske pustinje kao što su Tivejska pustinja, Pispir, Nitrijska pustinja.
Odatle se ideja monaštva prelila na Sinajsko poluostrvo, gde je sve do arabljanskog osvajanja bilo mnogo monaha (mada i danas tamo postoji znameniti manastir Svete Katarine).
Sa Sinaja, monaška ideja zapljusnula je prostor Bliskog istoka, pre svega Siriju i Palestinu, a potom je zahvatila i područje Male Azije.
Tamo su najpoznatiji monaški centri bili planina Olimp u Bitiniji, koja se uzdiže pored Mramornog mora i treba je razlikovati od Olimpa u Grčkoj, zatim planina Latros kod Mileta, potom Kapadokija, oblast smeštena u jugoistočnom delu maloazijskog potkontinenta i okrenuta prema Siriji, sa najviše pustinja, koja podseća na površinu Meseca.
Ipak, posebno mesto u istoriji vizantijskog monaštva počev od X veka zauzima Sveta Gora, jedinstvena monaška republika i „nebeski grad”, kako je u trenutku nadahnuća i ispunjen religioznim zanosom naziva jedan vizantijski pisac.
Tu su i Meteori u Tesaliji, gde se na negostoljubivim gromadnim stenama nalaze manastiri u koje se ulazi na korpama sa čekrkom.”
Izvor: Radivoj Radić, „Romejski svet“, Beograd 2012. glavni duhovni centri