UPALA PLUĆA I POSLEDICE
Pneumonija (upala pluća) je relativno uobičajena bolest koja se može dogoditi bilo kome, ali su neki ljudi pod većim rizikom zbog starosti, postojećih zdravstvenih stanja i načina života.
Oko 200 miliona slučajeva virusne upale pluća (pneumonija) pojavi se svake godine, prema nedavnom pregledu objavljenom u časopisu „The Lancet“.
Istraživači sa Univerzitetske bolnice Turku u Finskoj i Univerziteta Otago na Novom Zelandu razgovarali su o nekoliko uzroka virusne upale pluća i na koji je način ova infekcija povezana sa drugim respiratornim bolestima, poput teškog akutnog respiratornog sindroma (SARS) i ptičjeg gripa H5N1.
Većina slučajeva upale pluća je blaga i ljudi se lako oporave u roku od jedne do tri nedelje. Međutim, odojčad, deca i odrasli stariji od 65 godina imaju veći rizik od razvoja teške upale pluća od ostalih. Ove grupe ljudi često trpe komplikacije opasne po život zbog nedovoljno razvijenog ili oslabljenog imunog sistema.
Šta je virusna upala pluća?
Pneumonija je virusna ili bakterijska infekcija pluća koja uzrokuje zapaljenje alveola. U većini slučajeva telo se lako može boriti protiv patogena koji iritiraju pluća. Taj odgovor organizma pokreću različiti simptomi koji liče na prehladu poput povišene temperature, groznice, nedostatka daha, upornog kašlja, mučnine, umora i gubitka apetita. Međutim, obilje patogena može preplaviti imuni sistem tela i izazvati potencijalno opasne simptome. Pojedinci sa ozbiljnom pneumonijom mogu imati otežano disanje, bol u grudima i veoma visoku temperaturu.
Pneumonija je relativno uobičajena bolest koja se može dogoditi bilo kome, bez obzira na starosnu dob. Međutim, neki ljudi mogu biti rizičniji od drugih zbog starosti, postojećih zdravstvenih stanja, načina života i okruženja. Na primer, odojčad i mala deca imaju visok rizik od upale pluća, jer njihov imunitet još nije u potpunosti razvijen. Odrasli stariji od 65 godina takođe imaju povećan rizik zbog oslabljenog imunološkog sistema. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije (SZO), godišnje se zabeleži 156 miliona slučajeva upale pluća kod dece mlađe od pet godina. Osim toga, slučajevi upale pluća pet puta su češći u zemljama u razvoju nego u razvijenim regionima.
U međuvremenu, imunokompromitovani pojedinci, poput onih sa postojećim plućnim, kardiovaskularnim ili nekim drugim hroničnim bolestima, takođe su pod većim rizikom od ozbiljne upale pluća.
Kada pneumonija postaje fatalna?
Prema istraživačima, određeni virusi i respiratorne infekcije mogu pogoršati simptome upale pluća. Na primer, fatalna upala pluća kod starijih ljudi povezana je sa rinovirusom, koji je pretežno odgovoran za prehladu. Pneumonija je usko povezana i sa virusnim infekcijama poput korovirusa, virusa SARS, ptičjeg gripe A (H5N1) i pandemijskog gripa A (H1N1).
Tokom izbijanja virusa SARS 2003. godine, stručnjaci su primetili da inficirani pojedinci pokazuju simptome teške upale pluća. SARS je zarazio više od 8.000 ljudi širom sveta i prouzrokovao 774 smrtnih ishoda. S druge strane, H5N1 je zarazio više od 450 ljudi tokom 2002. godine. Uobičajeni simptomi infekcije H5N1 uključuju zatajenje više organa i tešku pneumoniju koja je na kraju prešla u akutno zatajenje disanja. Grip tipa H1N1 je 2009. godine zarazio više od 59 miliona ljudi samo u SAD, a prouzrokovao je 18.000 smrti, što je uzrokovano pneumonijom i sindromom akutnog respiratornog distresa.
SZO procenjuje da od upale pluća godišnje umre oko četiri miliona ljudi. U 2008. godini 1,6 miliona dece mlađe od pet godina umrlo je od upale pluća. Međutim, upala pluća češća je u zemljama u razvoju zbog nedostatka pristupa medicinskoj nezi. Kao takvi, deca i stariji ljudi u takvim zemljama pod većim su rizikom od razvoja teške, čak potencijalno fatalne upale pluća.
Pneumonija je i dalje jedan od glavnih uzroka smrti male dece, posebno one koja žive u zemljama u razvoju. Pneumonija je usko povezana s raznim mikroorganizmima i virusima, za koje se pokazalo da izazivaju teške i po život opasne simptome kod oslabljenih pojedinaca. Međutim, izbor zdravog načina života može pomoći u smanjenju rizika od upale pluća, kao što je izbalansirana ishrana bogata nutrijentima koji jačaju imuni sistem.