O ČEMU SE SVE VODI RAČUNA
Postoji niz pitanja koje prevodioci imaju na umu kada prevode „komplikovane“ naslove filmova. Pitaju se da li gledaocima treba približiti duh naslova. Da li da prevode doslovno ili da, jednostavno, puste mašti na volju i na taj način priušte publici relevantniji prikaz radnje u filmu.
Prevođenje je postalo nova umetnost, poput filma. A kao i sa bilo kojim drugim vidom prevoda, prevođenje filmova ili naslova knjiga sa jednog jezika na drugi može zadati ozbiljne glavobolje prevodiocima. Prevodioci takođe moraju da uzmu u obzir privlačenje publike, pa se često dešava da prevodi naziva knjiga i filmova budu zanimljivi, ali isto tako, smešni, pa čak i bizarni.
Zanimljivi prevodi naslova filmova
Popularni film „Hustle“ iz 2013. bio teži za prevođenje nego što se očekivalo. Sam duh filma je bio pomalo izgubljen prevođenjem na druge jezike. U Francuskoj je tako bio preveden kao „American Bluff“, u Španiji kao „Velika američka prevara“, ili na izvornom španskom „La gran estafa americana“. U Kini, primera radi, kao „Biro za prevare“. Popularna britanska serija istog naziva, koja se prikazivala na RTS-u pre nešto manje od petnaest godina, bila je prevedena pod nazivom „Prevaranti“.
Kina je inače poznata po nespretnim prevodima naslova filmova. Čuveni film „Šesto čulo“ („The sixth sence“) nazvali su „On je duh“. Čuveni „Terminator“ je izašao pre više od 35 godina, a do konačnog prevoda se došlo nakon nekoliko interesantnih pokušaja prevođenja. Tako je u Mađarskoj bio preveden kao „Diler smrti“. u Portugaliji je bio „Nemilosrdni istrebljivač“. A jedan od najzanimljivijih prevoda bio je poljski: „Elektronsko ubistvo“.
Saga o Hariju Poteru, nastala iz pera Džoan Rouling, prevedena je na 67 jezika, a bilo je nekoliko zanimljivih. Tako je jedna od knjiga „Ogledalo želje“ na engleskom, originalnom jeziku, nazvana kao „Mirror of erised“. Erised predstavlja desire, napisano „u ogledalu“. Ogledalo inače ne prikazuje stvarni odraz, već onakav kakav bi želela osoba koja stoji ispred njega. Tako je Hari Poter ispred ogledala bio sam, a u odrazu ogledala bio je okružen članovima svoje porodice.
Filmski naslovi i polemike
Prevodi naslova filmova često nas bace u ozbiljne dileme. Distributer ili njihova prevodilačka agencija odgovorni su za ovaj posao, koji nije nimalo lagan, kako se često, pogrešno, na prvi pogled čini. Prevodi naslova filma se javljaju u različitim oblicima, veličinama i punim sistemima, a ponekad čak i budu potpuno uverljivi. Prevodioci koji se bave ovom sferom industrije moraju mnogo toga da uzmu u obzir čak i da blisko sarađuju sa izvornim govornicima, kako bi se što lakše došlo do što idealnijeg naslova, jer u velikom procentu od samog prevoda zavisi i prezentacija i prodaja, a samim tim i gledanost filma na stranom govornom području.
Iako je sam čin prevođenja jedan čin adaptacije, kod prevoda filmskih naslova adaptacija je najviše i zastupljena. Ova situacija je jedan od najzanimljivijih lingvističkih izazova koja može da zadesi prevodioca. Prevodi naslova filma nisu izuzeti ni od uplitanja tradicije i kulture. Kada se film prikazuje u raznim lingvističkim područjima, perspektiva se takođe menja. Na kraju, to je apsolutno isto kao i učenje stranog jezika – usvajaju se nove reči, ali i upoznaje kultura zemlje čiji se jezik izučava.