LEGENDA KOJA ŽIVI
Napisano je mnogo knjiga i snimljeno dosta filmova u kojima su glavni likovi kralj Artur i vitezovima Okruglog stola. A adaptacije ovog mita su utkane u tradiciju mnogih naroda.
Mnogi gradovi su imali sopstvene verzije legende u kojima se govori o kralju ili velikom vitezu koji spava, zajedno sa svojom družinom. Čak i u našem folkloru možemo da razgovaramo o knezu Lazaru i njegovim vitezovima koji su, verovatno, sedeli za otmenim srednjovekovnim trpezarijskim stolom po meri, po uzoru na Hrista i njegove apostole, spremali plan za odsudnu bitku.
Bitna odrednica mita o kralju Arturu je ta, što on nije samo arhetipski prikaz nečega što se desilo u prošlosti. Nego što sadržaj mita prikriveno traje do onog trenutka u budućnosti kada će se kralj Artur probuditi i vratiti mir i pravdu na zemlju. U našoj folkloristici mislimo na Marka Kraljevića i jednu od narodnih verzija njegove smrti, koja je gotovo isto prikazana.
Kralj Artur – počeci mita
Iako se isprva mislilo da je lik kralja Artura izmišljen, nakon opsežnog istorijskog i arheološkog istraživanja, naučnici su ustanovili njegovo postojanje u 5. veku naše ere. Smatra se da je preuzeo vlast oko 470. godine i da je vladao dvadesetak godina. U izvorima se navodi da je bio snažan i pravedan vladar, koji je štitio svoj narod od varvara.
Njegovo ime se brzo pročulo i ušlo u legendu i to kod neimenovanog galskog pesnika. Sredinom 9. veka pominje ga drugi galski pustinjak, po imenu Nenije. On govori o Arturu kao ratničkom vođi Britanaca koji su se borili protiv invazije Anglosaksonaca do kraja 5. veka. Nakon toga pominje se i u latinskim hronikama s kraja 10. veka. Jedan od prvih pesnika na engleskom jeziku koji pominje Artura je Džefri od Monmuta u svom delu „Istorija britanskog kraljevstva“. U ovom delu se nazire početak arturovskog mita, gde se mogu naći neke povezanosti sa grčkim mitovima. Kao i Ahil, i Artur je polubožanskog porekla. Rođen je na isti način kao i Herakle. O Arturovom detinjstvu prvi put se piše tek u 15. veku u delu Tomasa Malorija, navodeći ovde Artura pod imenom Kej.
Gde se nalazio dvorac Kamelot?
Još od vremena starih hroničara bilo je rasprostranjeno verovanje da je Arturov dvorac Kamelot, smešten u velikom gradu na zapadu kraljevstva, poprište većine starih viteških priča. To navodi istoričar Džon Lilend, iz vremena dinastije Tjudor u 16. veku. On navodi Arturov dvorac još preciznije, smestivši ga na brežuljak u Kedberiju.
Potonja arheološka istraživanja potvrdila su da je ovo arheološko utvrđenje iz gvozdenog doba ponovo bilo nastanjeno na duže vreme, nakon pada rimske vlasti. Uvek se u izvorima pominje izvesni moćni britanski vođa, koji je sa svojim ratnicima naselio taj zamak i koji je pio vino uvezeno s kontinenta u posudama mediteranskog porekla. Ostaci tih posuda kasnije su pronađeni u zamku.
Fragmenti mita o kralju Arturu javljaju se sa pojavom viteštva u srednjem veku. Pisani delovi mita su pronađeni krajem 11. veka, kao odgovor na duhovne težnje tadašnje Evrope.
Mit o kralju Arturu je nastavio da se razvija do naših dana. Ali se danas uglavnom koristi za uveseljavanje dece i romantičnu dokolicu.