CRKVENO BLAGO SRBIJE

Na padinama Zlatibora, u zaseoku Peta, ugnezdila se najmanja crkva za koju se veruje da je bila jedna od retkih koja nije uništena tokom turske vladavine.

 

Sa ukupnom površinom od svega 12 kvadratnih metara, crkva brvnara u zaseoku Peta, koje pripada zlatiborskom selu Kućani, smatra se jednom od najmanjih u našoj zemlji, a najverovatnije da je i najmanja.

najmanja crkva

Iako nije precizno utvrđeno kada je izgrađena, pretpostavlja se da je to bilo krajem 18. veka. Tačnije, na carskim dverima, autor Simeon Lazović je zabeležio 20. mart 1780. godine. Njih je priložio crkvi za spomen sebi, supruzi Angeli i sinovima, Aleksiju i Maksimu, kako i danas stoji zabeleženo na carskim dverima, koje su izrađene u duborezu sa pozlatom.

Narodne legende o nastanku kućanske crkve

Nekako je očekivano da uz jednu od najmanjih brvnara u Srbiji, koja se nalazi na čistini, ušuškana među borovima, budu vezane i narodne legende.

Jedna od njih veli da je brvnara nastala nakon dogovora kućanskih domaćina, koji su želeli da na jednom mestu sačuvaju sve relikvije koje su imali. Izbor pade na jednu čistinu, gde su izgradili omanju dvrvenu crkvu bez temelja.

Interesantno je još jedno narodno predanje, koje se vezuje uz ovu neobičnu crkvu. Prema njemu, vile i neke natprirodne sile su za noć prenele brvnaru sa nepoznatog mesta na ono, na kome se nalazi danas. A kako je to bilo imanje nekog turskog age, začuđen celokupnom situacijom, nije dozvolio da ova crkvica bude spaljena. Što nije bio slučaj sa ostalim bogomaljama tokom turske vladavine.

Zanimljivosti o jednoj od najmanjih crkvi-brvnara u Srbiji

S obzirom na to da je crkva izgrađena bez postavljanja temelja, možda i treba prihvatiti pomenute narodne legende.

Da bi se postiglo da oltarska apsida ima polukružni oblik, dovitljivi graditelji su na istočnoj strani brvna sklopili na „lastin rep“, a na zapadnoj su koristili stil uklapanja poznat kao „ćert“.

Na ovoj crkvici postoji i jedan element, koji se smatra islamskim. Naime, oblik arapskog izlomljenog luka je uočljiv na otvorima iznad carskih dveri.

Od 12. februara 1982. godine je crkva brvnara u Kućanima upisana u registar Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo, a od 6. aprila iste godine i u centralni registar. Od 7. aprila 1979. godine je okarakterisana kao Spomenik kulture od velikog značaja.

Crkva brvnara u Peti je posvećena prazniku Rođenja Presvete Bogorodice. O njoj se trenutno stara Milan Grbić.

U selu Kućani je čak devetoro članova porodice Popović obavljalo sveštenički poziv. Zahvaljujući mnogima od njih, ali i lokalnom stanovništvu, jedna od najmanjih brvnara u Srbiji se može pohvaliti i sačuvanom darovnicom ili hrisovuljom mitropolita raškog, ali i dokumentima iz perioda turske vladavine i drugim zapisima.

Iako će crkva biti otvorena i za sve putnike-namernike, najsigurnije ju je posetiti za praznik poznat u narodu kao Mala Gospojina, jer su tada vrata ove crkve širom otvorena, kao i na praznik Lazareva subota.

Izvor: Srbija Danas