MALE SVETINJE BOGATE DUHOM
Od rata i bombradovanja 1999. pa naovamo, Srbi na Kosovu i Metohiji svojim prilozima podižu male svetinje. Crkvica Svete Trojice u Starom Selu je jedna od takvih.
Gde god je bilo crkvište ili bar crkveni kamen u srpskim sredinama na Kosovu i Metohiji, srpski narod u ovom veku, od vremena posle rata i bombradovanja dobrovoljnim prilozima podiže male crkve, crkvice. Na severu Kosova i Metohije ima ih u svim opštinama.
Na duhovnom vrelu detinjstva
Po lepoti i ljubavi vernika prema maloj crkvi i njenom trajanju ističe se crkvica Svete Trojice u Starom Selu u opštini Zubin Potok. Ona se nalazi u središtu sela, na putu prema selu Jabuka, na mestu na kome se sastaju Jabučki i Ciganski potok. Najviše je posećuju stanovnici Starog Sela i opštine Zubin Potok, kao i svi oni koji su nekada proveli detinjstvo pored nje, a danas su rasuti po Srbiji.
Za mnoge od nas mala crkva u Starom Selu u Zubinom Potoku je najinspirativnije mesto sećanja. Za sve nas, ona je pravo duhovno vrelo. Tu je svetinju u prošlom veku kako-tako održavala nana Milena Bogdanović (Vučetić). Kadila je miomirisnim tamjanom i posipala, u vodi potopljenim bosiljkom, a nas zubodolsku decu učila da se o praznicima Božiću, Uskrsu i Svetoj Trojici, danu kada se slavi seoska slava, krstimo i kružimo po tri puta oko bogomolje… I uvek smo se pitali, a zašto mi to baš tri puta kružimo oko crkvice… Odgovor je stigao mnogo decenija kasnije, jer je u bezbožnom komunističkom periodu pravoslavna vera kod dobrog dela stanovništva zanemarivana i zapostavljena.
Mnogo toga je prvo bilo zabranjivano, a potom je usahlo za gotovo sve one koji su radi boljeg života napustili selo i otisnuli se u grad… Ovo mesto na slici je ostalo sveto i na tom mestu je nikla rustična crkvica koju su dobrovoljnim prilozima sagradili meštani na livadi koju je ustupio Ljubiša Milanov Bogdanović. Ljubiša već odavno živi u Svilajincu, ali ga zavičaj vuče k sebi i svake godine dolazi u Staro Selo i u crkvicu „pod brijes“ uz koju je za vernike i posetioce izgradio česmu sa vodom. U blizini crkve u dvorištu porodice Vučetić bio je stari dud kojeg više nema.
Crkvica Svete Trojice sagrađena je početkom ovog veka na mestu gde je mnogo godina pre, zna se za bar za 100 godina unazad, stajao samo veliki duguljast kamen u zemlju duboko ukopan. Bilo je to staro crkvište koje su seljani poštovali jednako kao da je monumentalna građevina. Bogat duhom tu se okupljao narod o praznicima, naročito o Svetoj Trojici. Tu seoska deca i danas stiču prva saznanja i molitve Svetoj Trojici Ocu, Sinu i Svetome duhau. Na tom su se mestu seoska deca prvi put krstila, molila i upirala pogled u nebo.
Pored crkvice i sala za okupljanja
Prema predanju, crkvica se nalazi na površini koju su jedno vreme neki od meštana koristili u privatne svrhe kao vlastiti posed. Ali, od kada je crkva sagrađena, oni su se odrekli tog dela livade, jer se veruje da je to crkvena imovina.
Prema rečima meštana, oni koji su svojevremeno uzeli crkvenu zemlju nisu imali sreće niti im je to bilo na korist. Sve te porodice doživele su neka stradanja. Danas se svetinja poštuje i pet domaćina iz Zubinog Potoka svake godine organizuje seosku slavu Svetu Trojicu u sali pored crkve, koju su takođe sami sagradili za društvena veselja i druga okupljanja.
Jedan vidoviti meštanin iz obližnjeg sela Jabuka stalno je upozoravao meštane da na toj livadi ne rade ništa, jer im neće ići na dobro pošto je to crkvena imovina. To su verni meštani prihvatili i gradnjom male crkve oživeli zajedništvo i slogu među komšijama. Crkvište je posle nana Milene dugo godina u ovom veku održavala i o crkvi se starala i Vučica Vučetić dok je bila živa. Danas voljom Božjom Milijana vodi brigu o crkvici smeštenoj „pod brijes“.
Malu crkvu osim meštana, posećuju i drugi stanovnici ovog kraja. Veruje se da oni koji nemaju poroda, dolaskom i molitvom u ovoj svetinji, mogu da dobiju decu. O tome, kako navodi Milijana, svedoče i neki primeri. Svake godine se bira po pet domaćina koji sakupljaju novac za slavu, kose, čiste i održavaju crkvicu Svete Trojice u Starom selu. Javljaju se i domaćini iz drugih sela da se uključe u poslove oko crkve, jer veruju da će imati dobrobit i da će im biti na korist da se bave tim i da ulažu u crkvu. Prvo krštenje u ovoj crkvi obavljeno je za dete porodice Milovanović iz sela Podješa, a potom je i Bogdanović Miroslav krstio je dete u ovoj crkvi.
Autor: Slavica Đukić