NOVA STUDIJA I PROIZVODNJA INSULINA

Nedavno istraživanje pokazalo je mogućnost vraćanja funkcije beta ćelija kada je u pitanju proizvodnja insulina kod pacijenata koji boluju od šećerne bolesti.

Studija je, naime, pokazala kako ćelije pankreasa menjaju svoje ponašanje tokom početka oboljevanja. Analiza koja je koristila ćelije čovekovog sistema otkrila je da je dijabetes promenio sistem slanja poruka ribonukleinske kiseline (RNK) koja naređuje proteinima da deluju na specifičan način u ćelijama, na čemu se temelji proizvodnja insulina.

proizvodnja insulina

Zbog ovih promena, neke od beta ćelija su prestale da proizvode insulin. Umesto toga, prešli su na stvaranje somatostatina, koji je blokirao oslobađanje insulina i drugih kritičnih hormona.

Predvođena istraživačima sa Univerziteta Eksiter u Velikoj Britaniji, studija je pružila novi pogled na to kako visoka koncentracija šećera u krvi menja aktivnost ćelija koje proizvode hormone. Njeni nalazi mogu da omoguće nove terapije koje vraćaju beta ćelije u njihovu normalnu aktivnost.

„Tek nedavno su istraživači sa Univerziteta Eksiter otkrili da ljudi koji imaju dijabetes tipa 1 još uvek zadržavaju neke ćelije koje proizvode insulin, ali okruženje koje proizvodi dijabetes može biti toksično za ove ćelije koje ostanu“, objasnila je vodeća istraživačica Lorna Herijes.

„Naš rad bi mogao da dovede do novih promena u zaštiti ovih ćelija, što bi moglo da pomogne ljudima da zadrže određenu sposobnost da stvaraju sopstveni insulin“, dodala je dr Herijes.

Dijabetes tipa 2 uzrokuje transformaciju beta ćelija u delta ćelije

U svom eksperimentu, tim je simulirao stanja izazvana dijabetesom tipa 2. Izložili su ljudske beta ćelije pankreasa dijabetičkom okruženju. I dijabetes tipa 1 i tip 2 izazvali su gubitak beta ćelija u pankreasu. Stručnjaci su teoretizirali da su ćelije pankreasa umrle zbog svoje negostoljubive okoline.

Nova studija je opovrgnula tu prevladavajuću misao. Istraživači su izvestili da su neke beta ćelije transformisane u drugu vrstu ćelija. Te pogođene ćelije postale su delta ćelije i umesto da proizvode insulin, počele su da sintetišu somatostatin.

Zatim su istraživači ispitali tkiva pankreasa od preminulih pacijenata sa dijabetesom tipa 1 ili tipa 2. Post mortem evaluacija pokazala je da pankreas pacijenata sa dijabetesom sadrži više delta ćelija nego što se očekivalo. Ranije studije na životinjama pokazale su slične rezultate. Međutim, beta ćelije pankreasa miševa nisu transformisane u delta ćelije. Umesto toga, postale su još jedna vrsta ćelija – alfa ćelije. Dalje, ove ćelije su proizvele glukagon, još jedan hormon koji ima različita dejstva u odnosu na insulin ili somatostatin.

Glukagon podiže nivo glukoze što pogoršava dijabetičko stanje miševa. S obzirom na ove nalaze, tim koji je vodio Eketer vjerovao je da ćelije ljudi i miševa različito reagiraju na dijabetes.

Dijabetes je poremetio RNK poruke koje su kontrolisale ponašanje ćelija

Nakon što je saznao da je dijabetes uzrokovao transformaciju beta ćelija u delta ćelije, tim je istražio razlog ovih promena. Ispitali su regulaciju gena i varijacije u genima, koji se tiču odabira tipa RNK poruke za proizvodnju.

Istraživači su zatim uzeli uzorke tkiva pankreasa kod pacijenata sa dijabetesom tipa 2 i uporedili ih sa zdravim pacijentima. Primetili su da oko četvrtine gena u dijabetičkim ćelijama ima poremećaje u standardnom obrascu RNK poruka. Naime, RNK poruke govore ćelijama kako da odgovore na svoje okruženje, pa zauzvrat, vrsta poruke koju proizvode geni utiče na život i ponašanje ćelije.

Herijesova i njeni saradnici teoretizovali su da razlike u regulatorima dovode do promena u RNK porukama. Zauzvrat, izmenjeni pravci mogu promeniti ponašanje beta ćelija.

„Zaista uzbudljiv nalaz je da smo u laboratoriji barem uspeli da preinačimo promene, tj. da pretvorimo delta ćelije u beta ćelije. To je značajno ako vratimo životnu sredinu u normalu ili ako ćelije tretiramo hemikalijama pomoću kojih se obnavljaju geni za regulaciju ili su obrasci RNK poruka normalno postavljeni“, objasnila je Herijesova.