POTREBA ZA HAOSOM
Snažna tendencija da se naruši uspostavljeni politički sistem služi kao značajna pokretačka snaga širenja teorija zavere, prema nedavnim naučnim istraživanjima.
Nazvana „potreba za haosom“, ova motivacija ostaje prisutna bez obzira na to da li pojedinac iskreno veruje u teorije zavere ili ne.
Istraživanje, koje su sproveli politikolog Kristina Farhart i njen tim sa Univerziteta Karlton, obuhvatilo je 3.336 pojedinaca u SAD i proučavalo psihologiju koja stoji iza razmišljanja o teorijama zavere.
Učesnici, ravnomerno raspoređeni po političkom spektru, upitani su o verovatnoći da dele teorije zavere zasnovane na uverenjima, alarmantnoj agendi ili potrebi za haosom.
Složena motivacija
Suprotno očekivanjima, podaci nisu podržali ideju da teoretičari zavere imaju za cilj da „podignu uzbunu“ kako bi dobili podršku navodnih protivnika. Umesto toga, jači pokazatelj spremnosti da se šire teorije zavere identifikovan je kao potreba za haosom, što ukazuje na složeniju motivaciju od puke odanosti kulturnoj grupi.
Naučnici su zadržali originalne citate učesnika, uključujući izjave kao što su: Ne možemo rešiti probleme u našim društvenim institucijama; moramo ih srušiti i početi ispočetka. Ovaj osećaj je usklađen sa dubljom složenošću motivacije, koja prevazilazi samo podržavanje „svog tima“.
Verovanje pojedinca nije primarna komponenta
Iako se istraživanje zasnivalo na posmatranju i samoprocenjivanju, tim naučnika je uzeo u obzir različite faktore, uključujući političku pripadnost, sklonost poverenju, godine, pol, prihode i etničku pripadnost. Rezultati studije objavljeni su u časopisu „Research and Politics“.
Oni koji su skloni haosu češće su se složili sa izjavama koje se zalažu za uništavanje društvenih institucija.
Zanimljivo je da motivacija za širenje teorija zavere ne zavisi nužno od istinskog verovanja. Pojedinci koji traže haos mogu da doprinesu dezinformacijama na internetu bilo kao napad na ustanovu koja ne reaguje ili za ublažavanje dosade. Ovo se poklapa sa studijama koje ukazuju na to da će ljudi koji se suočavaju sa finansijskom ili socijalnom nesigurnošću češće verovati u teorije zavere.
Mnoštvo faktora i mobilizacija protiv političkog sistema
Uzimajući u obzir trenutne izazove sa kojima se pojedinci suočavaju, kao što su rast troškova života, pogoršanje zdravlja, finansijska nesigurnost i prirodne katastrofe, rezultati istraživanja naglašavaju višestruke motive koji stoje iza deljenja teorija zavere na društvenim mrežama, piše Science Alert.
Farhart i njene kolege zaključuju da pojedinci ne samo da jačaju svoja postojeća uverenja, već se i mobilišu protiv čitavog političkog sistema.
Izvor: Zimo