OGROMAN UTICAJ

Kvalitetnija ishrana majke tokom trudnoće podržava veće zapremine dečjeg mozga, njegovu bolju strukturu i poboljšane kognitivne rezultate kod mališana.

U nedavnom uvodniku objavljenom u The American Journal of Clinical Nutrition, istraživači su procenili kako kvalitet prenatalne ishrane majke utiče na strukturu mozga i koeficijent inteligencije (IQ) dece između 10 i 14 godina.

ishrana majke

Njihovi nalazi pokazuju da visokokvalitetna ishrana majke tokom trudnoće značajno utiče na strukturu mozga dece zajedno sa kognitivnim ishodima koji su posredovani strukturnim promenama mozga.

Pozadina

Ljudski mozak brzo raste tokom gestacijskog perioda i detinjstva, zahtevajući adekvatnu ishranu kako bi podržao svoje visoke energetske potrebe. Pravilna ishrana tokom prvih 1.000 dana života je ključna za postavljanje temelja za kognitivni razvoj. Nedostaci u ishrani tokom trudnoće mogu naškoditi razvoju neurona, promeniti ekspresiju gena i izazvati trajne strukturne promene mozga.

Bolji kvalitet ishrane tokom trudnoće povezan je sa poboljšanim kognitivnim razvojem u ranom i srednjem detinjstvu. Loša prenatalna ishrana povezana je sa nižim IQ deteta, dok se zdrava ishrana odnosi na bolje izvršno funkcionisanje i kognitivne veštine kod mališana.

Strukturne promene mozga mogu posredovati u vezi između ishrane majke i kognitivnog razvoja kod dece. Studije na životinjama sugerišu da ishrana sa visokim sadržajem masti i ograničenja hranljivih materija tokom trudnoće dovode do strukturnih promena mozga i smanjenih kognitivnih sposobnosti kod potomaka. Kod ljudi, postoje dokazi koji povezuju prenatalnu ishranu sa morfologijom mozga i kognitivnim ishodima u adolescenciji, iako mehanizmi ostaju nejasni.

O studiji

Istraživači su sproveli veliku prospektivnu kohortnu studiju u Holandiji, sa učesnicima koje su činile trudne žene sa datumom porođaja između aprila 2002. i januara 2006. Konačne veličine uzorka uključivale su podatke o ishrani 6.485 majki i 2.223 dece sa podacima magnetne rezonance (MRI) starosti 10 i 1.582 u dobi od 14 godina, sa 872 dece koja imaju podatke na obe tačke.

Procene kvaliteta ishrane zasnovane su na upitniku o učestalosti ishrane od 293 stavke koji su buduće majke ispunjavale tokom svog prvog tromesečja i koji je korišćen za ocenjivanje kvaliteta ishrane između 0 i 15 na osnovu pridržavanja nacionalnih smernica za ishranu Holandije, u kojima su viši rezultati ukazivali na zdravije načine ishrane. Viši rezultati su bili u pozitivnoj korelaciji sa unosom korisnih hranljivih materija poput vlakana i negativno sa štetnim komponentama kao što su zasićene masti.

Tokom MRI skeniranja, istraživači su merili globalne zapremine mozga (uključujući belu i sivu materiju) i kortikalne karakteristike kao što su girifikacija (proces razvoja nabora), površina i debljina. Deca su takođe polagala četiri testa za merenje koeficijenta inteligencije na osnovu brzine obrade, pamćenja, rasuđivanja i razumevanja.

Regresione analize su prilagođene karakteristikama majke kao što su energetski unos, pušenje, psihopatologija, nacionalno poreklo, prihod, obrazovanje i starost, kao i karakteristike deteta poput trajanja dojenja, kvaliteta ishrane u dobi od osam godina i pola.

Nalazi

Kada su regrutovane za studiju, majke su u proseku imale 31,2 godine. Između 64% i 66% imalo je visok nivo obrazovanja, dok su između 62% i 64% bile holandske državljanke. Prosečna ocena kvaliteta ishrane tokom trudnoće bila je 7,8 od 15.

Deca su sa osam godina imala prosečan rezultat ishrane od 4,5 i prosečan IQ od 103. Istraživači su otkrili da je kvalitetnija ishrana majke tokom trudnoće povezana sa većim volumenom mozga kod dece.

U dobi od 10 godina, subkortikalni volumeni, siva materija, bela materija i ukupni volumeni mozga pokazali su značajne veze, pri čemu su cerebralna siva materija i ukupni volumeni ostali u korelaciji sa 14 godina. Ove veze su oslabile kada se uračunava kvalitet ishrane dece, ali su ostale značajne za uzrast od 10 godina.

Kvalitet prenatalne ishrane bio je povezan sa većim površinama kortikalne površine u određenim regionima mozga (kao što su okcipitalni i frontalni režnjevi) i razlikama u girifikaciji i debljini korteksa, koje su varirale u zavisnosti od uzrasta deteta.

Bolja ishrana majke takođe je bila u korelaciji sa boljim kognitivnim ishodima kod dece, posebno matričnim rezonovanjem i rezultatima vokabulara, pri čemu su ova poboljšanja delimično posredovana belom materijom i ukupnim volumenom mozga.

Zaključak

Sve u svemu, ovi nalazi pokazuju da kvalitetnija ishrana majke tokom trudnoće podržava veće zapremine mozga, njegovu bolju strukturu i poboljšane kognitivne rezultate kod dece. Ovi efekti su jači u mlađem uzrastu (10 godina) i blago se smanjuju uz dodatna prilagođavanja kao što su veličina glave ili kvalitet ishrane.

Ovo je prva studija koja pokazuje dugoročne veze između kvaliteta prenatalne ishrane i morfologije mozga do rane adolescencije, pokazujući dosledne veze između kvaliteta ishrane i zapremine mozga kod dece oba uzrasta.

Istraživači su takođe pružili mehaničke uvide u ove odnose, sugerišući da potencijalni neurobiološki putevi kao što su smanjena upala ili epigenetske promene mogu biti veza. Nutrijenti poput folata, cinka, gvožđa i proteina mogu podržati kritične neurorazvojne procese.

Ovo istraživanje ističe prenatalnu ishranu kao faktor koji se može promeniti sa dugoročnim efektima na razvoj mozga i kognitivnih sposobnosti. Buduće studije bi trebalo da potvrde nalaze u različitim populacijama i da istraže regionalne razlike u mozgu, dok takođe istražuju da li kvalitet prenatalne ishrane utiče na mentalno zdravlje ili kognitivne sposobnosti kasnije u adolescenciji ili odraslom dobu.