Letelica bez pilota BPL

Bespilotna letelica BPL je zadnjih godina postala važna vojna i komercijalna sprava. Tekst koji objašnja šta je dron i kakvi sve dronovi postoje i u koje svrhe se koriste bespilotne letelice

 

Bespilotna letelica (BPL) ili dron je vazduhoplov sa kojim upravlja navigator, pilot sa daljinskim prenosom signala sa zemlje ili koji leti autonomno po zadatim zapamćenim podacima. Najmasovnija upotreba BPL je u vojsci. Za razliku od krstareće rakete, BPL je konstruisana za višekratnu upotrebu i definiše se po svim pravilima struke kao i ostali vazduhoplovi, ali je bez posade i pilota. Može dron biti i sa jednokratnom upotrebom, kao „samoubica“ tada je maksimalno jednostavna, jeftina puna eksploziva i koristi se za uništavanje posebno važnih ciljeva kao krstareća raketa, a može i kao meta za gađanje, sredstvima protivvazduhoplovne odbrane.

Najčešće je dron kao avion sa dužim vekom upotrebe. Prema nameni se oprema, naoružava ili je bez naoružanja. Aerodinamička i strukturalna konstrukcija je indentična kao kod pilotiranih aviona ili helikoptera, sa posadama. Češće se projektuju kao avioni, a ređe kao bespilotni helikopteri.

Tehnika i princip poletanja i sletanja su često indentični vazduhoplovu sa pilotom, a postoje i rešenja sa katapultiranjem i prizemljenjem sa padobranom. Najčešće se upravlja kombinovano sa vođenjem iz zemaljske stanice sa daljinskim prenosom komandnog signala, a pojedini delovi trajaktorije autonomno, unapred zapamćenim navigacijskum podacima i zadatim komponentama vektora stanja leta.

Trenutno, vojne BPL – dronovi pretežno obavljaju izviđačke, špijunske ali sve više i direktne borbene zadatke. Američko ratno vazduhoplovstvo planira ogromno povećanje flote BPL u operativnoj upotrebi do 2047. godine. BPL se koriste i u civilne svrhe kao što je otkrivanje požara, borba protiv vatrene stihije, nadgledanje područja ugroženih sa poplavama, nadgledanje saobraćaja, kretanje životinjskog sveta, nadgledanje trasa cevovoda sa naftom, gasom i sa drugim fluidima.

Sasvim je izvesno da će borbeni avioni 6. generacije biti bespilotni i alternativnim mogućnostima sa posadom / bez posade.

Klasifikacija dronova

Klasifikacija BPL može biti izvršena po osnovu više aspekata. Evropska asocijacija (engl. European Association of Unmanned Vehicles Systems) (EURO UVS ) sačinila je klasifikaciju BPL, na osnovu parametara kao što sunadmorska visina leta, autonomija, brzina, maksimalna težina poletanja, veličina itd.
Način upravljanja

Bespilotne letelice – dronovi mogu biti:

neupravljane;
automatski upravljane;
daljinski upravljane od strane pilota, smeštenog u statičkoj stanici ili mobilnom vozilu, na tlu.[a]

Masa, trajanje i visina leta drona

Klasifikacija BPL, prema međusobno povezanim parametrima, kao što su masa, vreme, dolet i nadmorska visina leta, svrstava ih u grupe:

„mikro“, sa masom do 10 kg, autonomija (trajanje) leta oko 1 sat i radijus do 1 km;
„mini“, sa masom do 50 kg, autonomija leta od nekoliko sati i radijus do 3 do 5 km;
„midi“, sa masom do 1.000 kg, autonomija leta od 10 do 12 sati i visine ok 9 do 10 km;
„teške“ na visinama do 20 kilometara leta i autonomija leta duža od 24 sati.

Najčešća namena BPL – dron-a:

„meta i mamac“ – simulira neprijateljsku letelicu ili raketu, u toku obuke u gađanju zemlja-vazduh, vazduh-vazduh;

izviđanje – prikupljanje i prenošenje obaveštajnih podataka iz vazdušnog prostora i sa tla, u realnom vremenu i memorisanje istih (info);

borbena – dejstva vazduh-tlo, vazduh-vazduh i elektronsko ratovanje, u visoko rizičnim misijama;

logistička – kargo prenos i druge logističke operacije;

eksperimentalne – istraživanje i razvoj novih i naprednih tehnologija;

civilno – privredna i komercijalna upotreba, u širokom spektru zadataka.

Po značaju izvršavanih vojnih zadataka BPL mogu biti:

taktičke i

strategijske.

Taktičke BPL se mogu podeliti u šest podkategorija: „zatvorenog“, kratkog, srednjeg, velikog doleta i autoriteta i najzad, srednjeg plafona i velikog doleta, a strategijske (pogledaj donju tabelu)

Izvor: Wikipedia