VOJVODJANSKI PISAC?
Spikerka Televizije Novi Sad (24. novembra 2015. godine) dakle, drugog javnog servisa u republici Srbiji, saopštila je da je Aleksandar Tišma vojvodjanski pisac
Zoran Avramović : Tišmu preveli u Vojvođane
DA li znate da postoji „vojvodjanski“ pisac? To niste čuli na ulici, u kafani, a ni na nekom stručnom, naučnom skupu. Saopštila je spikerka Televizije Novi Sad (24. novembra 2015. godine) dakle, drugog javnog servisa u republici Srbiji, da je Aleksandar Tišma vojvodjanski pisac.
Aleksandar Tišma
Otkuda Tišma vojvodjanski pisac? Da li je spikerka prevela Tišmu u Vojvođanere ili je pročitala tekst koji je neko drugi napisao? Nije važno šta je posredi. Važno je da je to drugi javni servis u Srbiji, finansiran od strane svih građana, saopštio tim istim građanima nešto što može da ima puzajuće krupne posledice po budućnost nacionalne svesti i ponašanja.
Aleksandar Tišma (rođen 16. januara 1924. u Horgošu, preminuo 16. februara 2003. u Novom Sadu) je bio jugoslovenski i srpski pesnik i pisac. U njegovim delima najviše su zastupljene lirske pesme, zatim romani i novele.
Bio je urednik Letopisa Matice srpske u periodu od 1969. do 1973.
U čemu je problem sa novosadskom televizijskom proizvodnjom nove nacionalnosti srpskog pisca? Prvi problem je u tome što pisci nisu regionalni, pokrajinski, opštinski proizvod već stvaraoci na nacionalnom jeziku. Njihovu pripadnost određuje jezik na kome pišu. U svakoj državi postoje oblasti, administrativne jedinice koje se u ponečem razlikuju, ali u najvećem broju slučajeva govore istim jezikom. Ime jezika je znak prepoznavanja književnog identiteta.
Identitet određene književnosti konstituišu dva pokazatelja:
1) onaj koji je determinisan samom činjenicom pripadnosti narodu koji govori i piše na svom jezikom,
2) oblik i izraz književne svesti i samosvesti. Svaki pokazatelj identiteta nosi u sebi objektivne odlike pripadnosti nekom širem nacionalnom entetetu, ali i crte pojedinačnog izraza.
Dakle, imao taj jezik status državnog ili ne, on je uvek kuća u kojoj živi i stvara književnik. Izuzeci postoje, ali generalno, pisci se dele i identitetski prepoznaju po svom jeziku, dakle nacionanom, dakle, u slučaju Tišme po srpskom jeziku.
Drugi problem u preimenovanju Aleksandra Tišme u vojvođanskog pisca je u tome što to može da bude prvi korak u pravcu kulturno-identitetskog separatizma. Ako može Tišma, mogu svi pisci koji su rođeni u Vojvodini da budu vojvodjanski pisci. I to kako savremeni tako i oni u bližoj i daljoj prošlosti. I ne samo pisci, može ovaj javni servis da nas zapljusne „vojvođanskim“ vajarima, glumcima, slikarima…
Treći problem je u tome što takve promene identiteta širi drugi javni servis u Srbiji. Odakle pravo televiziji Novi Sad da građanima Srbije i Vojvodine potura jednu identitetsku prevaru? Da li je to pitanje samo za TV NS? Nije, jedno tanko krilo separatističkog mentaliteta htelo bi da se uveća i raširi. Nedavno je osvanula parola Katalonija – Vojvodina. A ti skriveni potpisnici parole ne znaju da Katalonci nisu Španci, a da su u Vojvodini u najvećem broju Srbi. Ima tu još malih političkih organizacija i internet-sajtova koji forsiraju separatizam. Nije to separatizam već federalizam, kažu oni. Nije šija nego vrat. Malo pomalo, kamenčić po kamenčić baciti na srpstvo.
Ako koriste demokratski prostor za promenu identiteta Vojvodine i Srba u Vojvodini, onda taj isti javni servis u Novom Sadu obavlja nasilnu promenu imena nacije i jezika. Kada se čuje samo jedna strana koja od dela teritorije proizvodi jezik i identitet, onda je to medijsko nasilje.
Dr Zoran Avramović, sociolog
Izvor: Novosti.rs
Poštovani Dr Avramoviću, ne znam gde je stečen prefiks, ali geografska odrednica vojvođanski postoji već jako dugo. I na ulicama Novog Sad ćete čuti (od onih koji znaju za Tišmu da je vojvođanski pisac). Nema u tome ništa loše. Ja sam Srbin ali sam i Vojvođan i nema tu ništa ružno ni prljavo kako bi ultranacionalisti hteli. Vojvodina postoji i biti Vojvođan je legalno, koliko god vam to smetalo.