ČEDO FARMAKOINDUSTRIJE
U današnje vreme bilo bi nezamislivo tretirati heroin kao lek. Međutim, krajem 19. veka, nemačka farmaceutska kompanija „Bayer“ plasirala je lek kao adekvatnu zamenu za morfijum koji je lečio kašalj kod dece i odraslih. Bio je to heroin, nazvan tako po „herojski“ jakom dejstvu. Čak 12 godina se ova droga prodavala kao medikament!
Aspirin je definitivno najpoznatiji proizvod nemačkog koncerna „Bayer“, ali je ova farmaceutska kompanija bila prva koja je proizvodila i prodavala heroin, i to kao sopstveni brend u vidu leka koji leči kašalj kod dece i odraslih.
Bočice sa lekom „Heroin“ i znakom kompanije „Bayer“
Davne 1874. godine, Alder Rajt je postao prva osoba koja je sintetizovala dijamorfin, supstancu poznatiju kao heroin, dodavanjem dve acetil grupe postojećim molekulima. On je bio engleski hemičar i istraživač u bolnici Medicinskog fakulteta St. Mari u Londonu. Rajt je ovaj sintetizovani dijamorfin na analizu poslao doktoru Pirsu sa Ovens koledža u Mančesteru.
Doktor Pirs je delovanje ove supstance sproveo na određenim životinjskim vrstama i odgovorio dr Rajtu na sledeći način:
„Doze koje su potkožno bile ubrizgane kod mladih pasa i zečeva izazvale su ove opšte rezultate: veliku ispruženost tih životinja, strah i pospanost ubrzo posle davanja, oči su osetljive, a zenice sužene. Primetna je značajna salivacija (proizvodnja pljuvačke) kod pasa sa blagom tendencijom ka povraćanju u nekim slučajevima, ali bez stvarnog povraćanja. Disanje je u početku ubrzano, ali se kasnije umiruje. Srčani rad je usporen i aritmičan. Primetan je nedostatak koordinacije pokreta mišića i gubitak snage u predelu karlice i zadnjih udova, zajedno sa smanjenjem telesne temperature za oko 4 Celzijusova stepena.“
Ipak, ovo Rajtovo otkriće u vidu jedinjenja dijamorfina nikako nije moglo da pronađe svoj put na tržištu, jer se među tadašnjim farmaceutskim kompanijama nije zainteresovala nijedna za proizvodnju heroina. Sve do 23 godine kasnije, kada je nemački hemičar Feliks Hofman nezavisno od Rajta ponovo sintetizovao dijamorfin. U to vreme, Hofman je radio u farmaceutskoj kompaniji „Bayer“ u nemačkom gradu Elberfeld. On je svoj eksperiment sproveo pod nadzorom Hajnriha Dresera.
Dreser je kao Hofmanov supervizor njega nadgledao dok je ovaj pravio kodein, jedno od sastavnih jedinjenja opijuma, koje je po sastavu slično morfijumu (nastaje acetilovanjem morfijuma). Očekivanja su bila da se proizvede manje moćan lek, tj. lek koji ne izaziva zavisnost. Oni su postigli ovaj cilj, ali je na kraju, napravljeni lek smatran toliko efikasnim da su ga nazvali heroin, što od nemačke reči heroisch znači „herojski i jak“.
Tako je nemački „Bayer“ postao prva kompanija koja je izvršila komercijalizaciju diacetilmorfina i ponudila ga tržištu pod sada već svima dobro poznatim imenom. „Bayer“ je proizvodio „Heroin“ kao lek čak 12 godina, u periodu od 1898. do 1910. godine, i to kao lek koji ne izaziva zavisnost, a zamena je za morfijum. Takođe, širom sveta on se odmah po plasiranju na tržište prodavao i kao lek za suzbijanje kašlja, koji su mogli da koriste i odrasli i deca.
Iste godine kada je u svetu izbio rat, 1914. je donet Zakon o porezu na narkotike koji je kontrolisao prodaju i distribuciju diacetilmorfujuma i drugih opijata, kojima je prethodno bilo dozvoljeno da se propisuju na recept i prodaju u medicinske svrhe.
Posle završetka Prvog svetskog rata, 1919. godine je Versajskim mirovnim ugovorom nemački „Bayer“ izgubio deo svojih prava na ime i proizvodnju heroina, što se ni do danas nije promenilo. Heroin je u sadašnje doba droga koja je pod najvećim nadzorom i kontrolom u svetu, označena kao supstanca koja izaziva najveću moguću fizičku i psihičku zavisnost.