NAPUŠTEN I ZAPUŠTEN GRAD
Bio je jedan od najvećih i najbogatijih gradova sveta, poznat po impozantnim građevinama i bogatim trgovcima. Ani je danas grad od kog su ostale samo ruševine koje već 100 godina niko ne naseljava.
Zovu ga „gradom duhova“, jer su od njega ostale samo ruševine koje prikazuju mali deo stare slave grada Ani u severoistočnoj Turskoj. Gotovo čitav jedan vek ruševine se raspadaju i samo vetar prolazi kroz nekad raskošne sobe, praktično na samoj granici Turske i Jermenije.
Posetioci Anija mogu da vide i ruševine koje pokazuju tri veka istorije i pet carstava koja su nekad vladala tim područjem. A vladala je jermenska dinastija Bagratida, vladali su Vizantinci i Turci Seldžuci i Gruzijci i otomanski Turci. Krajem devetnaestog veka je Rusko carstvo preuzelo kontrolu nad visoravni Ani nakon pobede u kratkom rusko-turskom ratu.
Tokom Prvog svetskog rata je Tursko carstvo krvavim borbama zauzelo grad Ani i region, ali svejedno su za zelenim stolom to izgubili. Nakon kraja rata je novoformirana republika Jermenija preuzela kontrolu nad tom teritorijom. Poslednji put je došlo do promene vlasti kada je Republika Turska pod vođstvom Mustafe Kemala Ataturka zauzela visoravan tokom turskog rata za nezavisnost.
Ruševine mosta preko reke Akhurijan možda i najbolje prikazuju komplikovane odnose između Turske i Jermenije. Za vreme Prvog svetskog rata su ubijeni mnogi Jermeni na teritoriju tadašnjeg osmanskog carstva i od tada je to najsporniji događaj u istoriji dve države. Početkom devedesetih godina je Turska potpuno zatvorila kopnenu granicu s Jermenijom zbog teritorijalnih razmirica između turskog saveznika Azerbejdžana i Jermenije.
U regiji su sada popularnije političke razmirice i Ani je napušten i zapušten. Tek retki arheolozi odvaže se na teško putovanje do Anija, ali istoričari govore da je to bitno mesto. Uz malo sreće i pažljiv konzervatorski rad, Ani će možda uspeti da doživi i neka bolja vremena. Nekada je bio poznat kao grad 1001 crkve, a pretpostavlja se da je, na vrhuncu moći, tamo živeli oko 100.000 stanovnika. Jermenski vladari bili su posebno posvećeni izgradnji svetilišta i iako je broj od 1001 crkve preteran, arheolozi su pronašli dokaze o barem 40 verskih građevina.
Izgrađena od crvene cigle, ruševna Anijeva katedrala i danas nadvisuje čitav grad. Kupola je srušena u zemljotresu 1319. godine, vekovima kasnije je drugi potres srušio još jedan deo zgrade, ali i dalje je to impozantna građevina.
Izgrađena je na prelazu 11. veka, kada je bogatstvo Anija bilo na samom vrhuncu. Jermenski arhitekt Trdat, osim što je bio glavni i odgovorni u gradnji Anijeve katedrale, pomagao je i Vizantincima u obnovi Aje Sofije. Crkva Svetog Đorđa i danas stoji iznad provalije koja razdvaja Tursku i Jermeniju. Izgrađena je 1215. godine, ali je ostala jedna od najbolje očuvanih zgrada u Aniju. Ukrašena je brojnim slikama, a pretpostavlja se da su umetnici došli iz Gruzije zato što freske nisu bile uobičajene u to doba u Jermeniji.
I jedan minaret krasi Anijev horizont. Izgrađen negde u 11. veku, i danas stoji. Kao i sve na tom području i minaret s pripadajućom džamijom izvor je rasprava i debata. Jermeni kažu da je to bila palata jermenske dinastije Bagratida, turska strana kaže da je reč o prvoj turskoj džamiji u Anadoliji. Tragovi impozantnih utvrđenja i tornjeva i danas se mogu videti okolo Anija. Ruševine su i danas nemi svedoci nekad krvavih opsada i krvavih bitaka između Bagratida i Vizantinaca, između Vizantinaca i Seldžuka.
Izvor: Express.hr