LEGENDARNI ČETVOROTOČKAŠ
Osamnaestog novembra 1985. godine sa proizvodnih traka kragujevačke „Zastave“ zauvek je sišao poslednji „fića“. Nikad pre ni posle njega, narodi sa prostora nekadašnje države nisu tako silno voleli jedan automobil domaće proizvodnje.
Početak motorizacije nekadašnje SFR Jugoslavije, ratom uništene zemlje koja je nezadrživo išla ka industrijalizaciji i razvoju, vezana je za automobil kragujevačke Zastave – „Fiću“.
Prvi „fića“ je izašao sa proizvodnih traka „Zastave“ 18. oktobra 1955. godine po licenci italijanskog „Fijata“ i proizvodio se narednih 30 godina.
Do novembra 1985. godine, kada je iz „Zastave“ izašao poslednji „fića“, ukupno je proizvedeno 923.487 primeraka ovog automobila koji je u SFRJ proglašen za nacionalnu klasu.
A sami koreni popularnog „Fiće“ sežu još u daleku 1936. godinu, kada je Fijatov inženjer Dante Gikosa konstruisao legendarni „Topolino“.
Od Gikose je zahtevano da, na platformi „Topolina“, konstruiše novi mali gradski automobil za četiri osobe.
Italijansko posleratno ekonomsko čudo
Kada se „Fijat 600“ pojavio na sajmu automobila u Ženevi 1955. godine, označen je kao italijansko posleratno ekonomsko čudo, a mnogi ga i danas smatraju najuspešnijim Fijatovim modelom svih vremena.
Kuriozitet je da je do 1960. godine prodat u čak milion primeraka.
Prvi „Fića“ proizveden 1955. godine u Kragujevcu je imao 767 kubika i samo 29 konjskih snaga. Od 1962. godine počinje proizvodnja „Zastave 750M“, po većini stvari identične automobilu „Fijat 600E“.
Može se reći da te 1962. godine kragujevačka fabrika po produktivnosti i tehnološkom razvoju uopšte nije zaostajala za „Fijatovim“ fabrikama u Italiji.
Već 1970. godine počinje proizvodnja „Zastave 750M“ sa motorom od 795 kubika, termostatom i zatvorenim sistemom za hlađenje, a posle toga i modela 750S, koji se od prethodnika razlikovao samo u nekim sitnicama i volanu preuzetom od modela „Fijat 126“.
Zatim, 1979. godine nastaje „Zastava 750 specijal“, sa tada moćnim motorom od 22 kilovata koji je omogućio veću hitrinu automobila i dostizanje brzine od 120 km/č.
Kruna na Beogradskom sajmu 1980. godine
Kruna se desila 1980. godine na Beogradskom sajmu, kada je predstavljena „Zastava 850“, u osnovi identičnog dizajna kao njen prethodnik, sa „malim“ razlikama u performansama. Naime, pokretao je motor od 843 kubika i 23,4 kilovata, koji joj je omogućio maksimalnu brzinu od 125 km/č.
Osim Italije i Jugoslavije, popularni „Fića“ se proizvodio i u Austriji, Španiji i Argentini, i ukupno je sa proizvodnih traka izašlo 2.695.197 ovih automobila u svim verzijama.
Poslednji „fića“ je sa proizvodnih traka kragujevačke „Zastave“ izašao 18. novembra 1985. godine. Bio je crvene boje.
Izvor: Sputnjik