DOGAĐAJ BOŽANSKOG OČOVEČENJA
Ikona Hristovog rođenja je poliikona, u kojoj pojedinačno svoje simbole imaju mnogi detalji među kojima su pećina ili pelene Bogomladenca.
Ikona rođenja Hristovog pripada takozvanim poliikonama koje istovremeno izobražavaju više događaja, međusobno veoma udaljenih i vremenski i prostorno.
Na taj način ikonopisac prevazilazi “dimenzijalni prostor i merljivo vreme i kreće se kroz liturgijsko-eshatološko prostor – vreme u Hristu preobražene tvorevine“.
U Crkvi svi događaji božanstvenog Domostroja su dijahronijski. Danas se Vladika rađa kao Mladenac… Danas se rađa od Djeve… Vreme se ne meri kao prošlost, sadašnjost ili budućnost. Crkva živi događaj Božanstvenog očovečenja kao neprestanu sadašnjost. Hristos se, doduše, rodio u konkretnom vremenu, ali On je od pre vekova Bog naš, koji može da se rađa svakodnevno u našim srcima, da raste i jača.
Crkva proživljava događaj očovečenja Boga Logosa dijahronijski, kao večitu sadašnjost. Tajna ovaploćenja Boga jeste, doduše, istorijski događaj, ali i vanvremenski, jer Hristos se, istina, rodio u konkretnom vremenu, u doba kada je vladao Irod, u Vitlejemu judejskom, ali On je i predvečni Bog, bezvremeni i večni.
Oci su nam predali različita tumačenja simvolike mračne pećine. Ona simvolizuje, kažu, duhovnu tamu u kojoj se svet nalazio pre nego što je zasijalo Sunce Pravde, Hristos.
Narod vide, ranije pomračeni, /Po danu svetlost gornjeg ognja; /Vodeći sve ka sjaju živonosnom, /Bog se javi na dverima besunčanim.
Pećina simvolizuje Ad i smrt koje ima da pobedi i uništi Car koji se rađa u blesku Božanstva. Simvolizuje još i grob Hristov. Preobražava Silazak u Ad, Vaskrsenje Hristovo, svetlost koja će proseći tamu adsku i pružiti se po celoj tvorevini, od preispodnje do nebesa. Uz to, i pelene Hristove podsećaju nas na pokrove u praznom grobu, što najavljuje Vaskrsenje.
Iz “Šta znaš o ikonama“, Beograd 2004.