ŽENSKI I MUŠKI PRIMERAK
Pretpostavlja se da su dve tise ispred Saborne crkve u Beogradu zasađene početkom prošlog veka, što znači da su stare najmanje 125 godina.
Prirodno dobro „Dve tise Saborne crkve“ prvi put zaštićene 1979. godine, a zatim u postupku revizije 2005. godine, čine dva predstavnika vrste tisa koji se nalaze u paru kao ženski i muški primerak, simetrično raspoređeni u odnosu na glavni ulaz u portu Saborne crkve.
Primerak 1 je ženski primerak tise smešten desno od ulaza u portu sa pravilnim habitusom, izuzetno zdrav i vitalan. Primerak 2 je muški primerak tise smešten levo od ulaza u portu sa nepravilno razgranatom krošnjom, saniranom i zaštićenom pukotinom.
Dva stabla tise nalaze se u blizini glavnog ulaza i grobnih mesta velikana srpske pismenosti Dositeja Obradovića i Vuka Karadžića.
Ko ih je i kada zasadio – tačnih podataka nema. Pretpostavlja se da su zasađena početkom prošlog veka te da su iza sebe ostavila više od 125 godina.
Reč je reprezentativnim primercima četinara koji svojim markantnim izgledom oplemenjuju prostor ispred Sabornog hrama, odnosno Crkve Svetog arhangela Mihaila. Ova dva primerka tise predstavljaju i najstariji „ukras“ užeg centra grada.
Tipični predstavnici
Tise su i prirodna retkost jer ova vrsta baš i ne uspeva na našim prostorima.
Iako se proteže od Norveške i Švedske, Baltičkog mora i Estonije, do planina Alžira, Portugalije, Grčke, Kavkaza, kod nas se uglavnom javlja u regionu bukovih šuma. Ima je kod Đerdapa, na Tari, Prokletijama, Mokroj gori i Šar-planini.
Ove dve tise predstavljaju tercijerni relikt i tipični su predstavnici svoje vrste. Zaštićene su zbog svojih reprezentativnih botaničkih, dendrometrijskih i estetskih vrednosti od značaja za ambijent i prostor u kom je smešten pravoslavni hram Saborne crkve. Vrsta je takva da veoma sporo raste i postiže fizičku zrelost oko 30. godine, a prema nekim procenama može da živi i hiljadu godina.
Mesto Saborne crkve
Inače, Saborna crkva je neizbrisivo ugrađena u život Beograda i srpskog naroda u načelu. Veliki broj značajnih zbivanja i duhovnih kretanja u srpskoj istoriji u vezi je sa njenim nastankom i razvojem.
Kroz vekove ona je harana, razarana i ponovo obnavljana.
Saborna crkva u Ulici kneza Sime Markovića podignuta je na temeljima stare crkve, koja se pominje u vreme austrijske vladavine gradom od 1717. do 1739. Iako je izgrađena od kamena, bila je toliko uništena posle predaje Beograda da je morala biti srušena. Na njenom mestu sagrađena je nova crkva od drveta, koju je 1795. godine zamenila crkva od čvrstog materijala, ali bez zvonika.
Današnja Saborna crkva građena je nepunih devet godina – od 28. aprila 1837. do 8. novembra 1845. po nalogu kneza Miloša Obrenovića.