Maalula je grad u kome stanovništvo govori Hristovim jezikom

JEDINSTVENO SVETILIŠTE

Maalula je grad u Siriji koji zauzima posebno mesto na celom Bliskom Istoku i u hrišćanskoj religiji.

Naziv „Maalula” na aramejskom jeziku znači „ulaz” i ukazuje na položaj naselja u klancu uskog planinskog prevoja. Veliki deo ovdašnjeg stanovništva su hrišćani, koji govore na aramejskom jeziku, inače govornom jeziku Isusa Hrista.

Grad je značajan po drevnoj arhitekturi i po tome što čuva važne svetinje hrišćanskog sveta, u koje se, nesumnjivo, ubraja i manastir Svete ravnoapostolne Tekle, u kojem se nalaze svete mošti ove verne učenice Svetog apostola Pavla. Sveta prvomučenica Tekla je poznata kao pokroviteljka i zaštitnica mnogih gradova i sela, takvih kao što su Maalula u Siriji, Osimo i Este u Italiji, Tarkona i Sidžes u Španiji.

Manastir Svete Tekle u Maaluli je mesto hodočašća, koje privlači mnoštvo verujućih ljudi iz Sirije i susednih zemalja. Ova obitelj se nalazi na šezdeset pet kilometara od Damaska ka severoistoku, u oblasti Kalamun. Manastir je stavropigijalni, neposredno potčinjen Antiohijskoj patrijaršiji u Damasku i njime upravlja igumanija. U sadašnje vreme nastojateljica je igumanija Pelagija Sajaf, a u manastiru se podvizava sedam monahinja.

Kao i u drugim pravoslavnim obiteljima, molitva je svakidašnja osnova života monahinja. Svaka monahinja ispunjava ujutro svoje molitveno pravilo, a zajednička molitva vrši se tri puta nedeljno. Pošto je manastir Svete Tekle svetinja koju posećuju mnogi hrišćani Bliskog Istoka, monahinje su uvek spremne da srdačno prime posetioce i prate ih tokom bogosluženja i tradicionalnih litija oko manastira. Obitelj opslužuju sveštenici, koji ovde redovno, u nedelju i na praznike, vrše službe. Monahinje zajedno održavaju poredak u manastirskim zdanjima i staraju se oko teritorije, a briga o pećinskoj crkvi Svete prvomučenice Tekle, po tipiku manastira, poverena je najstarijoj sestri.

Po lokalnom predanju, tesnac – pećina se pojavila po molitvi prvomučenice, kada su se stene razmakle, kako bi joj omogućile sklonište od rimskih vojnika, koji su je progonili. Sada se u toj crkvi čuvaju mošti svete.

Pored dužnosti održavanja manastira, monahinje praktikuju i ručni rad, na primer, šivenje, vez, pravljenje brojanica i ikona od bisera. Za vreme mati Pelagije u manastiru je bilo otvoreno sirotište. Monahinje ne napuštaju manastir, osim zbog obavljanja poljoprivrednih radova na obližnjim poljima ili zbog odlaska u Damask po poslušanjima.

Početkom decembra 2013. godine teroristička organizacija Front „an-Nusra” je skupa s drugim grupacijama napala Maalulu, tom prilikom oteli su četrnaest monahinja i tri iskušenice i odveli ih iz grada. Teroristi su ukrali svu imovinu manastira, ne računajući na njenu religioznu ili istorijsku vrednost. Među ukradenim predmetima bile su jedinstvene ikone, krstovi, zvona, religiozne knjige i rukopisi. Monahinje Maalule su bile oslobođene nakon godinu dana uz posredovanje OUN. Prilikom napada, koji su osudile sve međunarodne humanitarne i kulturne organizacije, bili su ubijeni vojnici sirijske armije i mnogo mirnih stanovnika grada.

Dvadeset šest ikona bilo je ukradeno ili uništeno od strane naoružanih grupa, koje su okupirale grad, a crkve i manastiri Maalule bili su zatvoreni na nekoliko godina. U poslednje vreme su mnoga crkvena zdanja uspeli da obnove, ali neke ikone, koje ovog časa stoje okačene na zidovima, samo su kopije originala, poklonjene manastiru. Manastir Svete prvomučenice Tekle bio je ponovo otvoren za posete u drugoj polovini 2019. godine, posle završetka poslova na obnovi, i hodočasnici su dobili mogućnost da se poklone njegovim svetinjama.

Stanovništvo Maalule pre rata je sačinjavalo 5000 ljudi, a u današnje vreme broj žitelja je oko 3000 ljudi. Maalula, njeni manastiri i crkve ispunjeni su tokom godine hiljadama gostiju i hodočasnika, osobito na praznik Vozdviženja Časnog Krsta Gospodnjeg. Časni Krst, na kojem je bio raspet Gospod Isus Hristos u Jerusalimu, bio je pronađen od strane imperatorke Jelene i, kako bi obavestili o ovome imperatora Konstantinu I, koji se nalazio u Konstantinopolju, hrišćani su zapalili lomače na vrhovima planina koje se prostiru između Jerusalima i Konstantinopolja; vrh planine Maalula bio je jedan od njih. Ova tradicija paljenja lomača na praznik Vozdviženja Časnog Krsta sačuvao se u Maaluli do današnjeg vremena.

Važni događaji za grad su takođe i praznici Svete prvomučenice Tekle, 24. septembra, i Svetih Sarkisa i Vakha (Sergija i Vakha) 7. oktobra. U Maaluli je postojala crkva posvećena ovim svetiteljima na teritoriji drevnog manastira. Nalazila se na strateški važnom mestu, na vrhu jedne od visokih planina, odakle se otvara pogled na grad, i zato je bila u potpunosti razrušena za vreme ratnih dejstava. U praznične dane spomena Svetih Sarkisa i Vakha mnoštvo sveštenika, žitelja grada i hodočasnika stiče se na ovo mesto kako bi obnovili duhovni život i tradiciju, koje su postojale pre početka rata. Sa osobitim osećanjem su žitelji Maalule obeležavali svoje nebeske pokrovitelje poslednje dve godine – nakon svih tragičnih događaja koje je iskusio ovaj grad. Godine 2021. planirano je organizovanje velike svečanosti na čijem čelu će biti patrijarh Antiohijske Pravoslavne Crkve. Učešće u njemu prihvatiće predstavnici celog sirijskog hrišćanskog sveštenstva, što će takođe biti praćeno praznovanjem Međunarodnog dana drevnoistočnih jezika, između ostalih aramejskog i sirijskog.